Ślad węglowy produktu – wyzwanie, które może stać się przewagą konkurencyjną

Ekspert: Dorota Linek, Starszy specjalista ds. ochrony środowiska, Atmoterm

W obliczu rosnącej presji regulacyjnej, oczekiwań konsumentów oraz wymagań inwestorów, temat śladu węglowego produktu – obok śladu węglowego organizacji – zyskuje na popularności i coraz częściej staje się strategicznym zagadnieniem wpływającym na pozycję rynkową firmy. Choć często kojarzony jest z ochroną środowiska, to wykracza on daleko poza ten obszar, a jego rzetelne obliczenie wiąże się z szeregiem wyzwań.

Czym jest ślad węglowy produktu?

Ślad węglowy produktu stanowi całkowitą sumę emisji gazów cieplarnianych, wywołaną bezpośrednio lub pośrednio przez dany produkt, i jest wyrażany w ekwiwalencie dwutlenku węgla (CO₂e).

Możemy wyróżnić dwa główne zakresy śladu węglowego produktu:

• Pełny, „od kołyski do grobu” (ang. cradle-to-grave)– zakres uwzględniający pełny cykl życia produktu – etapy od wydobycia surowców, aż po koniec życia produktów (np. unieszkodliwienie, ponowne użycie, recykling).
• Skrócony, „od kołyski do bramy” (ang. cradle-to-gate) –zakres analizy uwzględniający częściowy cykl życia produktu – etapy od wydobycia surowców i ich transportu do zakładu, poprzez procesy produkcyjne, aż do wytworzenia produktu, gotowego do opuszczenia bramy fabryki.

Pojęcie śladu węglowego produktu często bywa mylone ze śladem węglowym organizacji. Choć są one ze sobą powiązane, nie są tożsame. Ślad węglowy organizacji odnosi się do całkowitej emisji gazów cieplarnianych wynikającej z działalności danej jednostki, co oznacza znacznie szerszy zakres niż w przypadku pojedynczego towaru, którego dotyczy ślad węglowy produktu.

Dlaczego liczymy ślad węglowy produktu?

Poznanie śladu węglowego produktu to klucz do świadomego i odpowiedzialnego zarządzania jego cyklem życia. To fundament budowania marki, która realnie angażuje się w ochronę klimatu i zrównoważony rozwój.

Ponadto znajomość śladu węglowego pozwala:

• identyfikować najbardziej emisyjne etapy procesu produkcyjnego,
• podejmować świadome decyzje zakupowe i projektowe,
• spełniać wymagania klientów i partnerów biznesowych,
• przygotować się do obowiązków raportowania wynikających z oczekiwań rynku czy regulacji prawnych,
• budować markę odpowiedzialną środowiskowo.

Problemy, z którymi mierzą się organizacje

W praktyce liczenie śladu węglowego produktu to zadanie złożone, czasochłonne i wymagające specjalistycznej wiedzy.

 Najczęstsze bariery to:

• Braki kompetencyjne – osoby odpowiedzialne za ochronę środowiska często zajmują się szerokim zakresem tematów: od gospodarki odpadami, przez emisje, po sprawozdawczość środowiskową, a czasem nawet BHP. Liczenie śladu węglowego produktu to dla wielu osób nowe, dodatkowe zadanie, które wykracza poza standardowe obowiązki. Często wymaga ono wiedzy technicznej o danym produkcie, ale także umiejętności analitycznych. Niezbędna jest również współpraca pomiędzy różnymi działami w organizacji.
• Złożona metodologia – konieczne jest zdefiniowanie etapów w cyklu życia, mapy procesów czy źródeł emisji, które należy przypisać badanemu produktowi. Wymaga dużego zaangażowania osób odpowiedzialnych za realizację zadania.
• Ograniczenia czasowe – w natłoku bieżących obowiązków trudno znaleźć przestrzeń na pogłębione analizy, zbieranie danych od dostawców czy modelowanie cyklu życia produktu.
• Luki w danych – brak dostępu do szczegółowych informacji o procesach, materiałach czy emisjach, a także ograniczona współpraca z dostawcami sprawiają, że obliczenia są obarczone dużą niepewnością i wymagają zaangażowania wielu osób z różnych działów.
• Brak narzędzi – wiele organizacji nie dysponuje odpowiednim oprogramowaniem ani metodyką, która pozwalałaby na wiarygodne i powtarzalne obliczenia.

Eksperckie wsparcie – inwestycja w jakość i wiarygodność

W obliczu tych wyzwań warto rozważyć współpracę z ekspertami, którzy:

• poprowadzą proces,
• pomogą dobrać odpowiednią metodykę i przyjąć wymagane założenia,
• wesprą w zbieraniu i weryfikacji danych,
• przeprowadzą obliczenia z wykorzystaniem profesjonalnych narzędzi lub opracują takie narzędzie,
• przygotują raporty zgodne z wymaganiami klientów i regulatorów,
• wesprą w audycie zewnętrznym.

Atmoterm specjalizuje się we wsparciu klientów na każdym etapie tego procesu – dostosowując zakres i formę do ich indywidualnych potrzeb. Dzięki temu nasi klienci zyskują nie tylko wiarygodne dane i obliczenia, ale także know-how, który mogą wykorzystać w kolejnych projektach, ograniczając czas i koszty niezbędne do realizacji zadania.

Tendencje rynkowe – ślad węglowy jako waluta przyszłości

Na rynku obserwuję wyraźny trend: firmy coraz częściej wymagają od swoich dostawców informacji o śladzie węglowym produktów. W przetargach pojawiają się kryteria środowiskowe, a konsumenci wybierają produkty z niższym śladem węglowym. Wkrótce może się okazać, że brak takich danych będzie barierą w dostępie do rynku.

Jak możesz pokonać bariery?

• Zainicjuj proces liczenia śladu węglowego kluczowych produktów.
• Zabezpiecz zasoby – czas, budżet, kompetencje – na realizację tego zadania.
• Wspieraj zespoły środowiskowe poprzez szkolenia i dostęp do narzędzi.
• Rozważ współpracę z ekspertami zewnętrznymi.

Liczenie śladu węglowego produktu to niewątpliwa szansa na zbudowanie przewagi konkurencyjnej, zwiększenie transparentności oraz przygotowanie się na przyszłe wymagania regulacyjne. Sprzyja także dobrej współpracy między kontrahentami, którzy dzięki wymianie danych prowadzą rzetelny proces i wzmacniają zaufanie do jego wyników.

Przeczytaj także: Autentyczność w kryzysie. O komunikacji lidera, która działa (lub nie)

Last Updated on 7 listopada, 2025 by Katarzyna Zawadzka