Czym jest REPowerEU i jakie cele stawia przed Europą?

REPowerEU to ważny krok Unii Europejskiej w walce z kryzysem energetycznym, który ujawnił zależność od zewnętrznych dostaw surowców. W ciągu kilku dekad Europa przeszła od dominacji węgla do priorytetowego traktowania odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. Zmiany w sektorze energetycznym nabierają tempa, a ich skutki odczuwalne są nie tylko w gospodarce, ale i w codziennym życiu.

Z artykułu dowiesz się:

• Co to jest REPowerEU?
• Skąd pochodzi finansowanie planu REPowerEU?
• Jakie są cele i jak wygląda finansowanie programu REPowerEU?
• Wyzwania i przyszłość REPowerEU

W obliczu rosnących wyzwań związanych z bezpieczeństwem energetycznym oraz koniecznością ograniczenia emisji gazów cieplarnianych wdrażane są kompleksowe rozwiązania. Ich celem jest modernizacja sektora energetycznego oraz rozwój odnawialnych źródeł energii. Jednym z kluczowych programów wspierających te zmiany jest REPowerEU – inicjatywa, która koncentruje się na oszczędności energii, zwiększeniu produkcji ze źródeł odnawialnych oraz dywersyfikacji dostaw surowców.

REPowerEU – co to jest?

Plan REPowerEU to strategiczna inicjatywa Unii Europejskiej, której głównym celem jest zmniejszenie zależności od rosyjskich paliw kopalnych oraz przyspieszenie transformacji energetycznej w kierunku zrównoważonych źródeł energii. Ogłoszony w maju 2022 r. przez Komisję Europejską, plan ten integruje działania na rzecz oszczędności energii, zwiększenia produkcji energii odnawialnej oraz dywersyfikacji dostaw energetycznych. 

Jakie są główne założenia planu REPowerEU? Opiera się on na trzech filarach.

1. Oszczędność energii : promowanie efektywności energetycznej poprzez kampanie informacyjne oraz wprowadzanie regulacji mających na celu zmniejszenie zużycia energii w różnych sektorach gospodarki. Obejmuje to programy modernizacji budynków, które prowadzą do zmniejszenia zużycia energii i obniżenia emisji gazów cieplarnianych.
2. Zwiększenie produkcji energii odnawialnej : dążenie do podwojenia mocy zainstalowanej w fotowoltaice do 2025 r. oraz osiągnięcia 600 GW do 2030 r. Plan zakłada również przyspieszenie wdrażania innych źródeł odnawialnych, takich jak energia wiatrowa czy biomasa. W ramach REPowerEU UE stawia na intensyfikację inwestycji w OZE, co ma zwiększyć ich udział w europejskim miksie energetycznym.
3. Dywersyfikacja dostaw energii : poszukiwanie alternatywnych dostawców surowców energetycznych oraz rozwój infrastruktury umożliwiającej import energii z różnych źródeł, w tym skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz wodoru. Dywersyfikacja dostaw ma na celu zmniejszenie zależności od jednego dostawcy, co zwiększa bezpieczeństwo energetyczne UE.

Skąd pochodzi finansowanie planu REPowerEU?

Plan REPowerEU będzie finansowany z różnych źródeł, w tym do 225 mld EUR, które są niewykorzystanymi pożyczkami z Instrumentu na rzecz Odbudowy. Dodatkowo, przewidziano 20 mld EUR nowych dotacji, z czego 60 proc. ma pochodzić z funduszu innowacyjnego, a 40 proc. z dochodów uzyskanych ze sprzedaży uprawnień w systemie handlu emisjami (ETS). Kolejnym źródłem są środki w wysokości do 17,9 mld EUR z polityki spójności, w tym możliwość transferu 5 proc. tych funduszy. Ponadto, zaplanowano również dobrowolne transfery z rezerwy pobrexitowej, sięgające do 5,4 mld EUR.

Jakie działania uzyskają wsparcie?

Dzięki środkom z REPowerEU wsparcie otrzymają działania takie jak: 

• zwiększanie efektywności energetycznej, 
• zmniejszanie popytu na energię, 
• poprawa infrastruktury energetycznej,
• rozwój magazynowania energii elektrycznej. 

Plan zakłada także usuwanie zatorów w przesyle i dystrybucji energii oraz szybsze upowszechnianie odnawialnych źródeł energii i wodoru odnawialnego. Wspierane będą również inicjatywy mające na celu dekarbonizację przemysłu i transportu oraz walka z ubóstwem energetycznym.

Cele i finansowanie programu REPowerEU

Cele i finansowanie programu REPowerEU mają znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i osiągnięcia neutralności klimatycznej. Głównym celem jest uniezależnienie się od importu paliw kopalnych z Rosji przed 2027 r. , co ma przyczynić się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Komisja Europejska oszacowała, że realizacja planu wymaga dodatkowych inwestycji w wysokości około 210 mld EUR do 2027 r. 

Wszystkie te źródła finansowania wspierają oszczędność energii, dywersyfikację dostaw i transformację energetyczną w kierunku zrównoważonych źródeł energii . Plan REPowerEU umożliwia również modernizację infrastruktury energetycznej, w tym sieci dystrybucyjnych na obszarach wiejskich, co przyczynia się do zwiększenia efektywności energetycznej. Ponadto, plan wspiera rozwój lokalnych społeczności energetycznych oraz przyspiesza wdrażanie energii ze źródeł odnawialnych, takich jak energia słoneczna i wiatrowa.

Wyzwania i przyszłość REPowerEU

Realizacja planu REPowerEU niesie ze sobą liczne wyzwania zarówno dla państw członkowskich, jak i sektora prywatnego. W szczególności wymagane są znaczne inwestycje w infrastrukturę energetyczną, obejmującą zarówno rozbudowę sieci przesyłowych, jak i rozwój technologii magazynowania energii. Kluczowe działania powinny koncentrować się na:

• poprawie istniejącej infrastruktury energetycznej , aby sprostać najpilniejszym potrzebom w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego, w tym skroplonego gazu ziemnego (LNG), szczególnie w kontekście dywersyfikacji dostaw dla całej Unii Europejskiej;
• eliminowaniu wąskich gardeł w przesyle i dystrybucji energii na poziomie krajowym i transgranicznym, co pozwoli zwiększyć efektywność całego systemu energetycznego.

Ważnym wyzwaniem będzie także integracja odnawialnych źródeł energii na szeroką skalę , co wymaga usprawnienia systemów zarządzania popytem i podażą, a także wdrożenia inteligentnych sieci energetycznych. W ramach tych działań szczególna uwaga powinna być poświęcona zwiększeniu produkcji i wykorzystania zrównoważonego biometanu oraz czystego, odnawialnego wodoru, co umożliwi dalszą dekarbonizację przemysłu i transportu.

Kolejnym kluczowym elementem reformy REPowerEU jest zwiększenie efektywności energetycznej budynków , co przyczyni się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię i obniżenia kosztów. Inwestycje w modernizację budynków są szczególnie istotne w kontekście wspierania walki z ubóstwem energetycznym, które dotyka wielu obywateli Unii. Równocześnie, plan REPowerEU zakłada intensyfikację działań na rzecz rozwoju i upowszechniania energii odnawialnej, co ma przyspieszyć transformację energetyczną Europy.

Dodatkowym wyzwaniem jest zapewnienie dostępu do kluczowych surowców, takich jak metale ziem rzadkich , niezbędnych do produkcji turbin wiatrowych, paneli fotowoltaicznych oraz baterii do magazynowania energii. Zwiększone zapotrzebowanie na te surowce wymaga dywersyfikacji łańcuchów dostaw oraz rozwoju recyklingu materiałów strategicznych, co wpisuje się w założenia zrównoważonego rozwoju (ESG). Wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju w sektorze energetycznym wymaga również przejrzystych regulacji wspierających odpowiedzialne pozyskiwanie surowców oraz ograniczenie wpływu inwestycji infrastrukturalnych na środowisko.

Nie bez znaczenia pozostaje także społeczny wymiar transformacji energetycznej. Wdrożenie REPowerEU wymaga wsparcia dla regionów najbardziej uzależnionych od paliw kopalnych oraz inwestycji w edukację i przekwalifikowanie pracowników z sektorów tracących na znaczeniu. Równolegle, istotne będzie także wspieranie transportu bezemisyjnego oraz rozwój infrastruktury związanej z tym sektorem, w tym rozbudowa kolei i innych form transportu przyjaznych środowisku.

Mimo tych wyzwań REPowerEU stanowi kluczowy element długofalowej strategii energetycznej UE. Skuteczność jego realizacji zależy od skoordynowanych działań na poziomie unijnym i krajowym, zaangażowania sektora prywatnego oraz innowacji technologicznych, które pozwolą na efektywne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i poprawę efektywności energetycznej całego kontynentu.

Przeczytaj również: Greenflation i fossilflation – między kryzysem a transformacją

Źródło informacji: akademiaesg.pl

Last Updated on 5 maja, 2025 by Samir Malki