Zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego Polski związane z zamykaniem kopalń

Bezpieczeństwo energetyczne Polski opierało się przez dekady na węglu – paliwie rodzimym, łatwo dostępnym i wykorzystywanym w krajowej energetyce w ponad 60 proc. Dziś, w obliczu konieczności dekarbonizacji i przyspieszającej transformacji energetycznej, trwa zamykanie kopalń w Polsce. Coraz częściej pojawia się pytanie: Czy krajowa energetyka poradzi sobie bez wsparcia, jakie przez dekady gwarantował węgiel?

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie konsekwencje dla systemu elektroenergetycznego niesie zamykanie kopalń w Polsce?
• Dlaczego luka mocy dyspozycyjnych może zagrażać dostawom energii w 2025 roku?
• Jakie działania są niezbędne, by zapewnić bezpieczeństwo energetyczne RP po zamknięciu kopalń?

Udział węgla w miksie i ryzyko niedoboru mocy

Zgodnie z prognozami na 2025 rok, bezpieczeństwo energetyczne w Polsce jest narażone na coraz większe ryzyko niedoborów mocy. Już w 2024 roku deficyt mocy dyspozycyjnych wynosił około 400 MW, natomiast w 2025 ma wzrosnąć do 1400 MW, a w kolejnych latach może sięgnąć nawet kilku tysięcy megawatów. Główna przyczyna to zbyt szybkie tempo zamknięcia kopalni w Polsce i powiązanych z nimi elektrowni węglowych – bez zapewnienia odpowiednich, stabilnych źródeł zastępczych.

Węgiel – mimo negatywnego wizerunku klimatycznego – nadal stanowi około 62% miksu energetycznego Polski i jest podstawowym gwarantem stabilności sieci. W sytuacjach krytycznych, takich jak okresy bezwietrzne, pochmurne zimy czy awarie systemów OZE, to właśnie bloki węglowe pełnią funkcję rezerwy mocy. Ich szybka eliminacja bez gotowych alternatyw to realne ryzyko dla ciągłości dostaw.

Groźba blackoutów i kryzysu energetycznego

Szczególnie niepokojącym scenariuszem jest zamykanie kopalni w Polsce bez odpowiedniego zabezpieczenia tzw. jednostek interwencyjnych. Przykładem może być kompleks Turów – jego wyłączenie może pozbawić system tysięcy megawatów, co w szczytach zapotrzebowania grozi poważnymi przerwami w dostawie prądu i wzrostem ryzyka blackoutu. W efekcie wzrosną nie tylko ceny energii dla odbiorców indywidualnych i przemysłu, ale także presja społeczna i polityczna.

Warto pamiętać, że oprócz skutków energetycznych, zamknięcie kopalń w Polsce niesie też konsekwencje społeczne. Masowe zwolnienia pracowników, spadek aktywności gospodarczej w regionach górniczych oraz wzrost uzależnienia od importu surowców energetycznych wpływają na całościową odporność państwa. Dodatkowym ryzykiem są unijne regulacje, takie jak rozporządzenie metanowe, które mogą wymusić wcześniejsze zamykanie jednostek wydobywczych – przyspieszając proces bez zapewnienia rezerw.

Alternatywy dla węgla: gaz, atom i OZE

Równocześnie bezpieczeństwo energetyczne RP wymaga intensyfikacji inwestycji w nowe źródła. Kluczową rolę mają odegrać elektrownie gazowe i jądrowe. Gaz ziemny – dzięki infrastrukturze LNG w Świnoujściu i gazociągowi Baltic Pipe – stanowi dziś najważniejszy element elastyczności systemu, choć jest paliwem przejściowym. Atom, którego budowa dopiero się rozpoczyna, ma zapewnić stabilność w dłuższym horyzoncie czasowym.

Fotowoltaika i energetyka wiatrowa stają się coraz istotniejszym elementem miksu. Moc zainstalowana w OZE w Polsce już przekroczyła 31,5 GW, a do 2025 roku fotowoltaika może odpowiadać za 18% produkcji energii w kraju. Jednak problemem pozostaje ich niestabilność oraz brak wystarczających systemów magazynowania. Konieczne są inwestycje w infrastrukturę sieciową, bilansowanie popytu i rozwój technologii takich jak baterie i elektrolizery wodoru.

Strategia bezpieczeństwa energetycznego: co musi się zmienić?

Aby ograniczyć zagrożenia związane z zamykaniem kopalń w Polsce, potrzebna jest spójna, długofalowa strategia energetyczna. Powinna ona uwzględniać: rozwój nowych źródeł mocy dyspozycyjnych, wzmocnienie krajowej rezerwy strategicznej, modernizację rynku mocy i systemu opłat, integrację OZE z systemem poprzez magazyny energii i sieci, zrównoważony harmonogram transformacji z uwzględnieniem potrzeb społecznych.

Przeczytaj również: Plan uniezależnienia UE od dostaw rosyjskiej energii

Źródło informacji: akademiaesg.pl

Last Updated on 13 maja, 2025 by Samir Malki