Remediacja gruntów jako kluczowy element zrównoważonego rozwoju terenów poprzemysłowych
Ekspert: Krystian Wysocki – Inżynier budowy / Młodszy specjalista ds. remediacji w Remea Sp. z o.o.
Remediacja gruntów staje się kluczowym narzędziem umożliwiającym nadanie terenom zdegradowanym nowych funkcji. Problem zanieczyszczenia powierzchni ziemi na terenach poprzemysłowych ma charakter historyczny i systemowy – jest wynikiem niewłaściwych działań systemów gospodarczych i politycznych, nieposiadających odpowiednich regulacji środowiskowych. Według danych EEA (Zanieczyszczenie gruntów i gleb — powszechne, rosnące i szkodliwe, 2020) w Europie prawie dwie trzecie przypadków zanieczyszczonych gruntów powstało w efekcie długotrwałej i intensywnej działalności przemysłu, handlu oraz niewłaściwej gospodarki odpadami1.
Według danych GIOŚ (Stan Środowiska w Polsce, 2018), na terenie Polski zidentyfikowano ponad 300 tysięcy potencjalnie zanieczyszczonych lokalizacji2. Wiele z nich to pozostałości po zakładach przemysłowych z okresu PRL, na których działalność prowadzono bez zachowania standardów ochrony środowiska oraz bez świadomości ekologicznych konsekwencji.
Współczesna urbanizacja i rozwój infrastruktury wymagają coraz większej dostępności terenów pod zabudowę, szczególnie w obrębie miast i ich stref przemysłowych. Tymczasem wiele z tych potencjalnie atrakcyjnych lokalizacji to grunty zdegradowane, które bez odpowiedniego oczyszczenia nie mogą być bezpiecznie użytkowane. Remediacja gruntów staje się więc kluczowym narzędziem umożliwiającym nadanie terenom zdegradowanym nowych funkcji – mieszkaniowych, usługowych czy rekreacyjnych. W praktyce oznacza to nie tylko poprawę jakości środowiska, ale również zwiększenie wartości inwestycyjnej danego obszaru.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi z późn zm. wyróżnia 6 grup substancji powodujących ryzyko. Ich występowanie i charakter jest zależny od rodzaju prowadzonej wcześniej działalności: inne substancje dominują w przypadku zakładów chemicznych, inne w energetyce czy przemyśle ciężkim. Dlatego kluczowym etapem projektowania każdej remediacji jest diagnoza rodzaju zanieczyszczeń, ich stężeń, jak i rozmieszczenia w profilu powierzchni ziemi.
Dobór technologii remediacyjnej powinien być oparty na szczegółowej analizie wielu czynników: rodzaju i stężenia zanieczyszczeń, typu gruntu, głębokości skażenia, a także dostępności terenu. Wśród metod coraz większą popularność zyskują metody in-situ (bioremediacja, chemiczne utlenianie, solidyfikacjia, bariery) oraz metody on-site takie jak wymywanie gruntu czy jego termiczne oczyszczanie. Metody in-situ i on-site są metodami interdyscyplinarnymi, wymagają większych nakładów logistycznych, jednak pozwalają na ograniczenie kosztów realizacji i ograniczenie śladu węglowego.
W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny rozwój technologii wspierających remediację. Zastosowanie biosurfaktantów, nanocząstek czy elektrokinetyki pozwala na zwiększenie efektywności oczyszczania, nawet w trudnych warunkach geologicznych. Coraz częściej wykorzystuje się również cyfrowe narzędzia do modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń oraz monitoringu postępów prac.
Remediacja nie jest celem samym w sobie – jej wartość ujawnia się w momencie, gdy oczyszczony teren zostaje ponownie zagospodarowany. Przykłady z Polski i Europy pokazują, że tereny poprzemysłowe mogą z powodzeniem zostać przekształcone w parki technologiczne, osiedla mieszkaniowe czy tereny rekreacyjne. Kluczem do sukcesu jest współpraca specjalistów ds. remediacji, inżynierów środowiska, urbanistów i inwestorów, a także odpowiednie wsparcie legislacyjne i finansowe.
W dobie transformacji energetycznej i przemysłowej, remediacja gruntów staje się nie tylko obowiązkiem, ale i szansą – na czystsze środowisko, nowe inwestycje i zrównoważony rozwój. Po więcej informacji zapraszamy na stronę: https://www.remea.pl/.
Last Updated on 22 września, 2025 by Anastazja Lach