W jakiej kondycji jest teraz sektor budowlany?

6 marca, 2023

Komentarz ekspercki Macieja Ziomka, Krzysztofa Przybylskiego oraz Wiktora Mrozowskiego, EY Polska dotyczący sytuacji w sektorze budownictwa

W ostatnich dniach parlament UE poparł stanowisko za zakazem sprzedaży nowych samochodów spalinowych na obszarze UE od 2035 r. To kolejna inicjatywa, która ma przybliżyć kraje członkowskie do osiągnięcia ambitnych celów nakreślonych w strategii Fit for 55. Presja na intensyfikację działań dekarbonizacyjnych stale rośnie, nie tylko w sektorze transportu, ale również w innych gałęziach gospodarki powiązanych z budownictwem.

Trwająca wojna w Ukrainie unaocznia jakie kierunki rozwoju infrastruktury powinniśmy przyjąć w kolejnych latach, aby uczynić Polskę krajem bardziej stabilnym i odpornym na kryzysy. Rosnące ceny paliw i energii, problemy kadrowe, a także niepewność łańcuchów dostaw tworzy ogromną presję operacyjną i strategiczną na przedsiębiorstwach branży budowlanej i infrastrukturalnej, a także konieczność szukania nowych rozwiązań biznesowych. Nie bez znaczenia jest również wspomniane dążenie gospodarki do dekarbonizacji w całym łańcuchu wartości. Skuteczność dostosowywania się do nowych realiów rynkowych będzie bezpośrednim czynnikiem wpływającym na konkurencyjność przedsiębiorstw budowlanych w długim terminie. Jednakże cały proces transformacji sektora musi być wspierany nie tylko inicjatywami prywatnymi, ale przede wszystkim inwestycjami publicznymi.

Dlaczego jest to ważne dla kondycji branży? Wynika to bezpośrednio z bardzo dużego stopnia zależności od zaangażowania publicznych funduszy, a wyzwania związane z dekarbonizacją i bezpieczeństwem narodowym niosą za sobą konieczność weryfikacji dotychczasowych priorytetów i znalezienia odpowiedzi inwestycyjnych w budżecie państwa i samorządów. Niestety niezbyt optymistyczne projekcje wzrostu gospodarczego przekonują, że możliwości realizacji potrzebnych przedsięwzięć będą ograniczone. W dodatku poziom inwestycji publicznych do PKB był w 2021 r. znacznie wyższy niż w 2016 r. (odpowiednio 4,13% i 3,31%), ale wciąż nie plasuje to Polski w czołówce krajów członkowskich.

Tymczasem szykując się na przyszłe wyzwania już dziś branża musi mierzyć się z licznymi przeszkodami będącymi pokłosiem rosyjskiej inwazji w Ukrainie oraz minionej pandemii COVID-19. Jakie może być wyjście z tej sytuacji?

Dostosowanie się do nowych realiów będzie wymagało elastycznego, ale przede wszystkim efektywnego podejścia. Niezbędne będzie stymulowanie popytu inwestycyjnego po stronie sektora publicznego w momencie, w którym sektor prywatny szczególnie odczuwa presję hamującej koniunktury będącej skutkiem m. in. trudnych warunków makroekonomicznych. W tym kontekście istotne znaczenie mogą mieć inwestycje realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Współpraca strony publicznej i prywatnej pozwala już dziś maksymalizować korzyści w obszarze finansów publicznych, środowiskowym i bezpieczeństwa. Istniejące regulacje oraz wypracowane dobre praktyki pozwalają na właściwy podział ryzyk inwestycyjnych pomiędzy stronami kontraktów. Właściwa strukturyzacja projektów może dodatkowo zobowiązać partnerów prywatnych do realizacji projektów z uwzględnieniem nowoczesnych i innowacyjnych rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej i dekarbonizacji.

Tym samym rozwój współpracy sektora publicznego z sektorem prywatnym może być bezpośrednim czynnikiem stymulowania popytu inwestycyjnego branży budowlanej i infrastrukturalnej, a także stanowić realne narzędzie do wypełniania zobowiązań wynikających z dekarbonizacji oraz dalej transformacji energetycznej polskiej gospodarki i całego sektora budowlanego. Podjęcie działań w tym zakresie skutecznie wpłynie na polepszenie kondycji branży, a także zapewni środki oraz bodźce do intensyfikacji inicjatyw związanych ze zrównoważonym rozwojem.