Dostępność dla wszystkich: nowe regulacje wprowadzające dyrektywę o dostępności
Dostępność cyfrowa i fizyczna nie jest jedynie kwestią etyczną – od 2025 r. stanie się również wymogiem prawnym na mocy dyrektywy o dostępności (EAA). Nowe przepisy mają na celu poprawę dostępności produktów i usług w Unii Europejskiej. To wyzwanie, ale i szansa dla biznesu, aby działać bardziej odpowiedzialnie, transparentnie i zgodnie z zasadami ESG.
Dostępność to idea, która stawia człowieka i jego potrzeby w centrum uwagi, eliminując bariery, które dzielą nas od pełnego uczestnictwa w codziennym życiu. Oznacza tworzenie produktów, usług i środowisk w taki sposób, aby każdy – bez względu na wiek, niepełnosprawność czy ograniczenia techniczne – mógł z nich korzystać na równych zasadach. Dostępność to klucz do inkluzywności i równości szans, a od 2025 r. stanie się również wymogiem prawnym w Polsce, dzięki wprowadzeniu europejskiego aktu o dostępności (EAA).
Czym jest europejska dyrektywa o dostępności (EAA)?
Dyrektywa o dostępności stawia dostępność w centrum uwagi i wyznacza nowe standardy dla państw UE. Ten akt prawny wymaga dostosowania produktów i usług do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, seniorów oraz innych grup narażonych na bariery w korzystaniu z technologii czy przestrzeni publicznej.
Dyrektywa dotyczy m.in.:
- urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, bankomaty czy terminale płatnicze;
- usług cyfrowych, w tym bankowości internetowej, handlu online i aplikacji mobilnych;
- transportu pasażerskiego oraz systemów informacji pasażerskiej.
Centralnym elementem nowych regulacji są Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), które stanowią standardy projektowania stron internetowych i aplikacji w dostępny sposób. Wymogi te obejmują m.in. łatwość nawigacji, odpowiedni kontrast czy kompatybilność z technologiami wspierającymi, takimi jak czytniki ekranowe.
Dlaczego dostępność ma znaczenie?
Dostępność to nie tylko spełnienie wymagań prawnych – to przede wszystkim inwestycja w inkluzywne społeczeństwo, które umożliwia wszystkim pełne uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym i kulturalnym. W Polsce żyje ponad 4,7 mln osób z niepełnosprawnościami oraz około 9 mln seniorów, a liczba ta będzie rosła w związku z wydłużającą się średnią długością życia i starzeniem się społeczeństwa.
Seniorzy coraz częściej korzystają z technologii cyfrowych – od bankowości online, przez telemedycynę, po komunikację z bliskimi za pomocą aplikacji mobilnych. Jednak brak odpowiednich dostosowań, takich jak intuicyjna nawigacja, większa czytelność interfejsów czy obsługa za pomocą urządzeń wspierających, może wykluczyć tę grupę z korzystania z nowoczesnych rozwiązań.
Osoby z niepełnosprawnościami, w tym osoby niewidome, niedosłyszące czy z ograniczeniami motorycznymi, na co dzień napotykają bariery, które utrudniają im korzystanie z podstawowych usług. Dostosowanie produktów i usług do ich potrzeb, zgodnie ze standardami WCAG, umożliwia nie tylko równy dostęp do informacji, ale także zwiększa ich szanse na aktywność zawodową i niezależność.
Inwestowanie w dostępność przynosi korzyści całemu społeczeństwu. Tworzenie bardziej inkluzywnych produktów i usług pomaga wszystkim użytkownikom, w tym tymczasowo wykluczonym z powodu kontuzji, zmęczenia wzroku czy trudnych warunków technicznych (np. słabej jakości urządzenia). Co więcej, organizacje, które stawiają na dostępność, nie tylko spełniają wymogi prawne, ale również budują wizerunek odpowiedzialnych i innowacyjnych, zyskując zaufanie klientów oraz przewagę konkurencyjną.Dostępność to zatem nie tylko odpowiedź na potrzeby społeczne, ale także strategiczny krok w kierunku przyszłości, w której każdy ma równe szanse, niezależnie od swoich ograniczeń.
Korzyści z inwestowania w dostępność
Dostosowanie produktów i usług do wymagań dyrektywy o dostępności może na pierwszy rzut oka wydawać się kosztowne i skomplikowane. W rzeczywistości jednak inwestycja w dostępność przynosi liczne korzyści, które znacząco przewyższają początkowe nakłady. Po pierwsze, dostępność otwiera drzwi do nowych grup klientów. Dzięki temu firmy mogą poszerzyć swoją bazę klientów, zdobywając lojalność tych, którzy wcześniej byli wykluczeni z korzystania z ich produktów lub usług. Po drugie, zgodność z regulacjami wynikającymi z europejskiego aktu o dostępności pozwala uniknąć potencjalnych kar finansowych i utraty możliwości uczestnictwa w przetargach publicznych, gdzie przestrzeganie wymogów dostępności jest coraz częściej obligatoryjne. W Polsce za nieprzestrzeganie tych przepisów przewidziane są kary administracyjne, które mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Dostępność przyczynia się także do poprawy wizerunku firm, które dzięki takim działaniom są postrzegane jako nowoczesne, odpowiedzialne i wrażliwe społecznie. Coraz więcej konsumentów i partnerów biznesowych oczekuje od firm działań zgodnych z zasadami ESG, a dostępność staje się istotnym elementem tej strategii. Co więcej, proces dostosowywania technologii i usług wymusza innowacyjne podejście do projektowania, co często przekłada się na poprawę jakości produktów. Firmy inwestujące w dostępność nie tylko spełniają wymogi prawne, ale także budują swoją przewagę konkurencyjną, zyskując reputację liderów w obszarze inkluzywności i innowacji.
Jak przygotować się do zmian?
Implementacja dyrektywy o dostępności wymaga podjęcia strategicznych działań, które pozwolą firmom skutecznie dostosować się do nowych wymogów. Pierwszym krokiem powinien być szczegółowy audyt dostępności, obejmujący ocenę aktualnego stanu produktów i usług, takich jak strony internetowe, aplikacje mobilne czy urządzenia fizyczne. Taki audyt pozwala zidentyfikować obszary wymagające poprawy oraz priorytetyzować działania. Równie istotnym elementem jest szkolenie pracowników – zespoły IT, marketingowe i operacyjne powinny zdobyć wiedzę na temat zasad dostępności, co umożliwi im skuteczne wdrażanie nowych rozwiązań. Regularne szkolenia pomagają również zwiększyć świadomość wyzwań, przed którymi stoją osoby z niepełnosprawnościami, co przekłada się na bardziej inkluzywne projektowanie usług. Następnym etapem jest dostosowanie stron internetowych i aplikacji mobilnych do standardów WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), co często wymaga współpracy z ekspertami ds. dostępności i projektantami UX. Nie można także zapominać o edukacji klientów i partnerów biznesowych – uświadamianie ich o korzyściach płynących z dostępności nie tylko buduje silniejsze relacje, ale również promuje wartości związane z inkluzywnością i odpowiedzialnością społeczną. Wszystkie te działania razem tworzą solidne podstawy do efektywnego wdrożenia wymagań dyrektywy o dostępności.
Dagmara Sobańska
Źródło: akademiaesg.pl
Przeczytaj także: Naukowcy opracowali nową koncepcję projektowania półprzewodników organicznych
Last Updated on 21 stycznia, 2025 by Elżbieta Wieleba