Budujmy Przyszłość Razem! – relacja z XVI edycji konferencji „Infrastruktura Polska i Budownictwo”

24 marca, 2025

W dniu 17 marca 2025 r. cała branża budowlana obecna była na prestiżowej konferencji „Infrastruktura Polska i Budownictwo”, w nowoczesnej przestrzeni Airport Hotel Okęcie. XVI już edycja wydarzenia omówiła najistotniejsze kwestie w obszarze zamówień publicznych, obsługi inwestycji drogowych i kolejowych, a także inwestycji strategicznych oraz infrastruktury krytycznej. Całe wydarzenie, w którym udział wzięło ponad 300 reprezentantów branży, odbywało się pod patronatem m.in. Ministerstwa Infrastruktury i Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Na koniec dnia „Diamentami Infrastruktury i Budownictwa” nagrodzone zostały firmy, które wyróżniają się na tle rynkowej konkurencji najwyższą jakością wykonawstwa, popartą skuteczną strategią biznesową.

Konferencja „Infrastruktura Polska i Budownictwo” rozpoczęła się nieoczywistym akcentem – prezentacją przedstawiciela agencji ONZ zajmującej się promocją idei zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej. Wystąpienie inauguracyjne pt. “W kierunku neutralności klimatycznej: Rola infrastruktury i budownictwa w realizacji globalnych zobowiązań” wygłosił Kamil Wyszkowski, Krajowy Przedstawiciel, Dyrektor Wykonawczy, UN Global Compact Network Poland, Przedstawiciel, UNOPS w Polsce.

Wśród największych wyzwań dla cywilizacji ludzkiej, do których dostosować się musi nasza infrastruktura, dyrektor UNGC Network Poland wymienił dostęp do wody, dostęp do żywności, zmiany temperatur, w tym szczególnie ogrzewanie się oceanów, oraz spadek bioróżnorodności. Prelegent zaznaczył, że aby zapobiegać negatywnym skutkom tych zjawisk, niemal cała infrastruktura miejska, energetyczna i żywnościowa wymagać będzie dogłębnej przebudowy.

Pan Kamil zwrócił także uwagę na fakt, że ocieplenie klimatu będzie także znacząco wpływać na migrację. Ludność z terenów tropikalnych i subtropikalnych przenosić się będzie w kierunku klimatu bardziej umiarkowanego, co stanowić będzie ogromne obciążenie dla istniejącej infrastruktury.

Następnie zgromadzeni goście mieli okazję wysłuchać pierwszego panelu dyskusyjnego, pt. „Zamówienia publiczne”. Moderatorem debaty został Jędrzej Witaszczak, Radca Prawny, DSK Kancelaria. Udział w dyskusji wzięli zaś: Arkadiusz Arciszewski, Prezes Zarządu, Transkol, Dyrektor Działu Budownictwa Kolejowego, MIRBUD, Anna Łopaciuk, Dyrektor ds. inwestycji infrastruktury transportu, Bank Gospodarstwa Krajowego, Marcin Mochocki, Członek Zarządu, Dyrektor ds. realizacji inwestycji, PKP Polskie Linie Kolejowe, Agnieszka Olszewska, Prezes, Urząd Zamówień Publicznych, Bartosz Tokarski, Zastępca Dyrektora Biura Ubezpieczeń Klientów Strategicznych, EIB.

Tematem przewodnim debaty na temat zamówień publicznych stał się niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w tzw. sprawie „Kolin”, dotyczący obostrzeń w dopuszczaniu podmiotów spoza UE do ofertowania zamówień realizowanych na terenie Wspólnoty. Zdaniem Arkadiusza Arciszewskiego jest to krok w dobrym kierunku, bowiem podmioty z krajów UE są ograniczane przez szereg obostrzeń regulacyjnych, którym nie podlegają zewnętrzni oferenci. Co więcej informacje podawane przez te podmioty są trudne do zweryfikowania. Jak podkreślił Marcin Mochocki, PKP PLK zastosowało już w praktyce postanowienia TSUE podczas ogłoszenia postępowania na modernizację 100 km odcinka linii kolejowej o wartości ok. 5 mld zł. Zaznaczył jednak, że dla mniejszych przetargów preferencje dla unijnych przedsiębiorstw mają mniejsze znaczenie. Do postanowień TSUE odniosła się także Agnieszka Olszewska, deklarując, że rozpoczął się już proces legislacyjny włączający zmiany do planowanej nowelizacji Prawa Zamówień Publicznych.

Uczestnicy dyskusji odnieśli się również do kwestii zachowania równowagi sił i dobrej współpracy pomiędzy uczestnikami procesu zamówień publicznych. Arkadiusz Arciszewski zauważył, że każda strona procesu zamówień publicznych powinna dążyć do tego, aby zakończyć inwestycję jak najszybciej. Z kolei prezes Urzędu Zamówień Publicznych Agnieszka Olszewska podkreśliła, że uczestnicy procesu zamówień publicznych nie oczekują rewolucyjnych zmian, a jedynie oczyszczenia otoczenia regulacyjnego i doprecyzowania pewnych kwestii, które dziś rodzą problemy. Anna Łopaciuk zauważyła, że to właśnie trudności w relacjach pomiędzy zamawiającym i wykonawcą sprawiają, że finansowanie kontraktów opartych o zamówienia publiczne niesie ze sobą więcej wyzwań i ryzyk niż zamówienia na zasadach rynkowych. Konkluzję debaty wygłosił Bartosz Tokarski, mówiąc, że dla prawidłowej realizacji kontraktu konieczny jest stały kontakt między uczestnikami zamówienia publicznego, na każdym etapie jego realizacji.

Kolejnym punktem programu po krótkiej przerwie było case study zaprezentowane przez Annę Prigan, Radcę Prawnego, Partnera, Wardyński i Wspólnicy oraz dr hab. Marcina Lemkowskiego, Prof. UAM, Adwokata, Wspólnika, Wardyński i Wspólnicy, zatytułowane „Zarządzanie sporem z zamawiającym jako forma zarządzania kontraktem na różnych etapach życia projektu.”

Prelegenci zaczęli od wskazania, że spory pomiędzy zamawiającym i wykonawcą można rozdzielić na trzy zasadnicze etapy: zawarcia umowy, wykonania umowy i po zakończeniu prac. W początkowej fazie problemem są często uznaniowe warunki zamówienia, nierealistyczne w stosunku do możliwości wykonawcy. Dopiero niedawno wprowadzono zakaz stosowania kar umownych w stosunku do czynników niezależnych od wykonawcy. Problematyczny jest również proces analizy ofert, składania odwołań bądź skarg.

Konflikty na etapie realizacji umowy są zaś zwykle konsekwencją i przedłużeniem nieprawidłowości występujących na etapie zawarcia kontraktu. Często pojawia się konieczność przedłużenia terminu realizacji lub rewaloryzacji kontraktu, co spotyka się z oporem zamawiającego.

Od zawsze wykonawcom zależało na tym, aby budowany obiekt został odebrany jak najszybciej. Obecnie jednak także zamawiający zbyt mocno naciskają na dopuszczenie obiektu do użytku, nawet wadliwego. Dlatego też wiele sporów między zamawiającym i wykonawcą przeniosło się obecnie w fazę po odbiorze. Wykonawca może zostać obciążony karą umowną za wadę nieusuniętą w terminie. Skumulowane za wieloletni okres użytkowania często dochodzą do dziesiątek milionów złotych.

Po wystąpieniu przedstawicieli kancelarii nadszedł czas na panel drugi, zatytułowany „Inwestycje kolejowe i transport”, którego moderatorem był Maciej Ziomek, Lider Doradztwa w sektorach Transportu i Infrastruktury, Partner, EY Polska. Udział w dyskusji wzięli: Krzysztof Celiński, Przewodniczący Rady Przewoźników, PKP Polskie Linie Kolejowe, Michał Jasiak, Dyrektor Biura Wdrażania Strategii i Planowania Podprogramu Kolejowego, Centralny Port Komunikacyjny, dr inż. Jerzy Lejk, Prezes Zarządu, Metro Warszawskie, dr Jakub Majewski, Prezes Zarządu, Fundacja Pro Kolej, Marcin Mochocki, Członek Zarządu, Dyrektor ds. realizacji inwestycji, PKP Polskie Linie Kolejowe, dr Hubert Wysoczański, Partner, Adwokat, SSW Law & Beyond.

Głównym punktem dyskusji pomiędzy ekspertami rynku kolejowego był kierunek, w jakim powinny podążać inwestycje na kolei w nadchodzących latach. Krzysztof Celiński zaczął od stwierdzenia, że istotne usprawnienie infrastruktury kolejowej wcale nie wymaga wielomiliardowych inwestycji. Zacząć należy od upraszczania i cyfryzacji istniejących rozwiązań. Głębsze zmiany wymagają czasu. Jak zauważył dr Jakub Majewski, przetargi czy kontrakty wieloletnie potrzebują czasu na zainicjowanie zmian. Zgodził się, że szybciej można reagować w przypadku prac utrzymaniowych, które w ostatnich latach przyniosły spektakularne sukcesy, skracające istotnie czas przejazdu składów pasażerskich i towarowych. Tymczasem cały rynek, zdaniem Marcina Mochockiego, ma przed sobą ogromny projekt inwestycyjny. Ten rok będzie rokiem podpisywania umów, by następnie branża mogła przejść do realizacji.

Innym poruszonym przez debatujących tematem były specjalistyczne projekty kolejowe, takie jak ten realizowany w ramach budowy CPK. Jak zakomunikował Michał Jasiak, CPK jest w przededniu przejścia od fazy projektowej, do realizacyjnej. Już niedługo rozpoczną się bowiem prace ziemne na placu budowy. Jest to projekt wieloetapowy, rozpisany na lata, a każdego roku w ramach zamówień publicznych będą oferowane kontrakty o wartości od 10 do 15 mld złotych.

Podobnie przedstawia się kwestia rozwoju sieci metra. Jak zauważył Jerzy Lejk, specyfika i trudności związane z pracą nad koleją podziemną są nieco inne niż w przypadku tradycyjnej sieci kolejowej. Realizacja projektów infrastrukturalnych w środowisku miejskim wymaga znacznie więcej czasu, co sprawia, że perspektywa inwestycyjna musi być wydłużona. Obecnie warszawskie metro działa zgodnie z ambitnym horyzontem czasowym do 2050 roku, obejmującym budowę 3. i 4. linii kolei podziemnej.

Gdy dobiegła końca przerwa lunchowa, na scenie wystąpił Przemysław Wyrzykowski, Dyrektor ds. Rozwoju Sieci, Schüttflix Polska, z prezentacją pt. „Wykorzystanie nowoczesnych metod cyfrowych w procesie zakupu i logistyki kruszyw.”

Podczas swojej prezentacji prelegent przedstawił nowatorski projekt aplikacji Schüttflix – marketplace’u dla rynku materiałów budowlanych. W Polsce działa niemal 3700 żwirowni i ponad 300 aktywnych kamieniołomów. Codziennie wykonuje się ponad 40 000 przewozów kruszyw dziennie. Dzięki aplikacji Schuttflix dostawcy mają dostęp do zleceń transportowych z całej Polski. Producent otrzymuje z kolei możliwość stałego monitoringu i śledzenia dostawy oraz wykonania zlecenia wraz z wszelkimi parametrami danego przewozu. Platforma to także możliwość dotarcia do szerokiego grona klientów z różnych zakątków kraju, którzy inaczej nie skorzystaliby z danego źródła materiałów budowlanych. System monitoruje także przetargi publiczne na poziomie samorządowym.

Po wystąpieniu Pana Przemysława odbył się kolejny panel – „Infrastruktura drogowa”. Moderowania dyskusji podjął się dr hab. inż. Janusz Bohatkiewicz, Dyrektor, Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Udział wzięli: Tomasz Kwieciński, Radca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, Michał Siembab, Radca Prawny, Partner, GKR Legal, Kamil Simka, Dyrektor Zarządzający i Wiceprezes Zarządu, EUROVIA Polska, Jan Styliński, Prezes Zarządu, Polski Związek Pracodawców Budownictwa, Michał Ziajowski, Członek Zarządu, Dyrektor Zarządzający LSO, Aebi Schmidt Polska.

Panel o inwestycjach drogowych rozpoczął się jasną deklaracją przedstawiciela największego zamawiającego w tym obszarze, GDDKiA. Tomasz Kwieciński podkreślił, że inwestycje drogowe przeżywają obecnie swój renesans. Co roku powstają setki kilometrów nowych dróg, nie tylko w ramach autostrad czy dróg szybkiego ruchu, ale także dróg lokalnych. Jedną z obaw prezentowanych przez wykonawców jest jednak rozłożenie inwestycji w czasie. Przedstawiciel GDDKiA zapewnił, że aby przygotować rynek na nadchodzące inwestycje instytucja publikuje stale informacje o planowanych przetargach w kilkuletnim horyzoncie czasowym. Jan Styliński zauważył z kolei, że większym problemem związanym z realizacją ogromnej ilości planowanych inwestycji infrastrukturalnych może być wąskie gardło administracyjne, które nie da sobie rady z obsługą takiej liczby procesów. Przyznał jednak, że bez cienia wątpliwości górka inwestycyjna jest bardziej korzystna niż brak inwestycji.

Na kolejną problematyczną kwestię zwrócił uwagę Kamil Simka. Jego zdaniem, w przeciwieństwie do GDDKiA, w samorządach brakuje dalekosiężnego planowania inwestycyjnego, co uniemożliwia odpowiednie rozłożenie projektów w czasie i ograniczenie kosztów. Nie ma też standardu zamówień publicznych w ramach jednostek samorządu, przez co wykonawcy muszą za każdym razem dostosowywać się do innych wytycznych. Michał Siembab dodał, że problemem są również niewielkie możliwości finansowe samorządów, a także długie i uciążliwe procesy wstępne dla podpisania umów PPP.

Na zakończenie Jan Styliński zwrócił uwagę, że w Polsce mamy około 3000 inwestorów publicznych, biorąc pod uwagę wszystkie jednostki samorządu terytorialnego. Strona publiczna powinna zadbać o racjonalne rozłożenie zgłoszonych przez nie projektów w czasie.

Po przerwie, ostatni segment merytoryczny konferencji Emilia Błach, Dyrektor Działu Ofertowo–Projektowego, Soletanche Polska, z wystąpieniem zatytułowanym „Jak posadowione są strategiczne inwestycje infrastrukturalne? Studium przypadku na przykładzie wybranych realizacji Soletanche Polska.”

Prelegentka podkreśliła znaczenie profesjonalnych prac geotechnicznych, mówiąc, że innowacyjne rozwiązania fundamentowe pozwalają na znaczące skrócenie czasu inwestycji, a tym samym zmniejszenie kosztów oraz generowanego przez inwestycję śladu węglowego.

Przedstawicielka Soletanche posłużyła się przykładem przeprowadzonych w ostatnim czasie prac na stacji kolejowej Warszawa Zachodnia. Soletanche zaprojektował przestronną przestrzeń podziemną, obejmującą nie tylko perony i przejścia, ale także poczekalnie, kasy biletowe, a nawet przystanek tramwajowy. Stacja realizowana była w kilku etapach, ze względu na konieczność zachowania ciągłości ruchu.

Zakończenie tej prezentacji zwiastowało nadejście kulminacyjnego momentu konferencji, debaty liderów polskiego budownictwa na temat inwestycji strategicznych. Moderatorem panelu został Konrad Wyrwas, Dyrektor Strategiczny, Polski Związek Pracodawców Budownictwa, a udział w nim wzięli: Stefan Bekir Assanowicz, Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny, Grupa Trakcja, Dariusz Blocher, Członek Rady Nadzorczej, Unibep, Nicolas Dépret, Prezes Zarządu, VINCI Construction Polska, WARBUD i spółek EUROVIA w Polsce, Jorge Calabuig Ferre, Prezes Zarządu, Mostostal Warszawa, Tomasz Kwieciński, Radca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, Łukasz Marcinkiewicz, Country Manager Poland, Hill International, Jarosław Orliński, Dyrektor Departamentu Programów Infrastrukturalnych, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Janusz Władyczak, Prezes Zarządu, KUKE.

Panel, na prośbę moderatora, rozpoczął się krótką indywidualną przemową Jarosława Orlińskiego, reprezentanta MFiPR, który podsumował bieżący stan wykorzystania środków inwestycyjnych z KPO i innych funduszy. Jak zaznaczył, wykorzystanie pieniędzy z tych źródeł wygląda w tym momencie bardzo dobrze. Niedawno MFiPR zakomunikowało wraz z Ministerstwem Infrastruktury zintensyfikowanie prac w segmencie kolejowym. Panelista podkreślił, że Polska jest jednym z liderów, jeśli chodzi o wykorzystanie środków i obecnie ubiega się w konkursie o kolejne 500 mln zł dodatkowych środków.

Nastroje studził nieco Stefan Bekir Assanowicz mówiąc, że oprócz rozmowy o wielkich, nadchodzących inwestycjach warto skupić się także na wielu nierozwiązanych problemach z przeszłości – szczególnie kwestii waloryzacji. Jego zdaniem wykonawcy tracą obecnie ogromną ilość czasu i pieniędzy na walkę o należne im wynagrodzenia. Często wieloletnia batalia sądowa kończy się przy stole mediacyjnym, gdzie de facto spór powinien trafić w pierwszej kolejności. Podobnego zdania był Jorge Calabuig Ferre. Powiedział, że brak właściwej formuły rewaloryzacyjnej powoduje szereg batalii sądowych, które z kolei skutkują opóźnieniami w realizacji i kolejnym wzrostem kosztów inwestycji. Jeszcze niedawno firmy cieszyły się, jeśli w umowach pojawiały się zapisy o 5% rewaloryzacji. Dziś niewystarczające okazują się limity 15% – szczególnie jeśli chodzi o inwestycje zakontraktowane przed Covid-19 i wojną w Ukrainie.

Na temat zmiennej koniunktury i nieprzewidywalności rynku budowlanego wypowiedział się także Janusz Władyczak, mówiąc, że od zawsze jest on uważany za rynek dość wysokiego ryzyka. Zgodził się z tym Nicolas Dépret. Jego zdaniem, choć Polska już od kilku dekad jest jednym z największych rynków budowlanych w Europie, brakuje nam stabilności. Jest jedynie kryzys, albo boom inwestycyjny. A boom inwestycyjny to często jedynie inny rodzaj kryzysu.

W kontekście inwestycji o znaczeniu strategicznym przedstawiciel GDDKiA zadeklarował, że od wielu lat projekty drogowe są ściśle konsultowane ze stroną wojskową, tak aby zapewnić odpowiednią przepustowość i wytrzymałość powstającej infrastruktury.

Debatę zakończył Nicolas Dépret, wyrażając wspólne zdanie wszystkich prelegentów, iż zarówno w gronie podmiotów publicznych, jak i wykonawców, brakuje jasnego kierunku strategicznego rozwoju branży budowlanej – powinna paść jasna deklaracja władz po konsultacjach z sektorem, czy będzie to infrastruktura drogowa, kolejowa, rozwój mieszkalnictwa, energetyki czy coś jeszcze innego.

Konferencję „Infrastruktura Polska i Budownictwo” można obejrzeć pod tym linkiem.

Zwieńczeniem wydarzenia była uroczysta gala wręczenia prestiżowych „Diamentów Infrastruktury i Budownictwa”, którymi nagrodzone zostały firmy wyróżniające się na tle rynkowej konkurencji najwyższą jakością wykonawstwa, popartą skuteczną strategią biznesową. Z zapisem ceremonii można zapoznać się tu, a pełną listę laureatów i wyróżnionych znajdziesz tu – Diamenty Infrastruktury i Budownictwa 2025 wręczone – poznaj wyniki!