Obliczanie wbudowanego dwutlenku węgla w budownictwie na przykładzie magazynu

Obliczanie wbudowanego węgla w budownictwie jest istotne dla oceny wpływów środowiskowych budynków oraz promowania celów zrównoważonego rozwoju. Poniższa metodyka, przygotowana przez Trebbi Polska, prezentuje kompleksowe podejście do oceny emisji związanych z materiałami i procesami budowlanymi. Stosując tę metodykę, interesariusze mogą podejmować świadome decyzje, by minimalizować ślad węglowy, ograniczać zmiany klimatyczne i promować przyjazne dla środowiska obiekty budowlane, co zostało zweryfikowane na przykładzie obiektów magazynowych. W szczególności zaś mogą porównywać swoje wyniki z innymi, co nie zawsze jest takie oczywiste. Szczególnie, gdy poruszamy się na poziomie wskaźników emisji na m2 powierzchni obiektu.

Obliczenia dla certyfikatów takich jak BREEAM czy LEED już nie wystarczają. Rośnie świadomość złożoności tego zagadnienia, co prowadzi do zamieszania dotyczącego porównywalności wskaźników dla konkretnych obiektów. Problem dotyczy oczekiwań zamawiającego odnośnie zakresu raportowania, źródeł danych i założeń ograniczających.

Zmieniający się krajobraz prawny, szczególnie dyrektywa CSRD, transformuje branżę budowlaną. Firmy będą musiały ujawniać informacje o działalności w zakresie zrównoważonego rozwoju, co wpłynie na cały łańcuch dostaw i wymusi integrowanie obliczeń śladu węglowego w strategii biznesowej.

Dlaczego obliczać ślad węglowy?

Organizacja lub projekt może podlegać obowiązkowi obliczenia wbudowanego śladu węglowego z następujących powodów:

• Raportowanie ESG
• Zapewnienie zgodności z taksonomią
• Wymogi finansowania związane z celami zrównoważonego rozwoju
• Wymogi zamawiającego dotyczące śledzenia śladu węglowego

W przypadku obiektów magazynowych, które często charakteryzują się dużą powierzchnią i znacznym zapotrzebowaniem na materiały budowlane, ślad węglowy może być szczególnie istotny.

Opublikowanie tej metodyki wynika z obserwacji rynku. Podmioty mają trudności w porównywaniu wskaźników ze względu na brak jednolitego standardu obliczania. Wskaźniki zależą od przyjętych założeń dotyczących etapów cyklu życia i szczegółowości obliczeń. Nawet w ramach jednego certyfikatu różnice mogą wynosić 20%. Na przykład szczegółowość obliczeń śladu węglowego dla certyfikatu BREEAM zależy od poziomu certyfikatu zamówionego przez inwestora. Ujęcie instalacji wewnętrznych w obiekcie magazynowym może powodować 15-20% różnicy.

Określenie granic systemu

Określenie granicy systemu wyznacza, które elementy są uwzględniane w obliczeniach. Tradycyjne schematy certyfikacji często skupiają się wyłącznie na samym budynku, pomijając istotne emisje związane z instalacjami (10-15% lub więcej emisji wbudowanych) oraz zagospodarowaniem terenu. W przypadku magazynów, gdzie instalacje techniczne i zagospodarowanie rozległego terenu mogą stanowić znaczną część inwestycji, podejście kompleksowe jest szczególnie ważne.

Kategorie

Metodyka Trebbi Polska proponuje strukturę systemu składającą się z 17 kategorii opartych na RICS New Rules of Measurement 3 (NRM3): Podziemie, Konstrukcja, Kolejne Kondygnacje, Dach, Schody, Ściany Zewnętrzne, Ściany Wewnętrzne, Drzwi, Okna, Sufity, Wykończenia podłóg, Wykończenia ścian, Zagospodarowanie terenu, Wyposażenie i sprzęt, Instalacje wewnętrzne, Rampy i platformy, oraz Paliwo i energia.

W budynkach magazynowych szczególnie istotne są kategorie takie jak Konstrukcja (często stalowa), Dach (o dużej powierzchni), Posadzki przemysłowe (o wysokiej wytrzymałości) oraz Rampy i platformy załadunkowe.

Etapy

Europejska norma EN 15978:2011 ustala granice oceny. Najczęstszą praktyką jest raportowanie dwóch zakresów:

• początkowego śladu węglowego (A1-A5): emisje związane z materiałami i procesami budowlanymi
• wbudowanego śladu węglowego (A-C z wyłączeniem B6-B7): całkowita emisja wbudowanego śladu węglowego w cyklu życia obiektu

Węgiel biogeniczny jest dodawany jako część etapu A, ale powinien być raportowany oddzielnie, aby ułatwić porównanie z projektami bez sekwestracji węgla.

Cykl życia budynku

Wybrana długość życia obiektu znacząco wpływa na emisje w różnych etapach. Wydłużenie zakresu czasowego zwiększa częstotliwość cykli konserwacji, napraw, wymiany i remontów. W przypadku magazynów, gdzie występuje intensywne użytkowanie (np. ruch wózków widłowych, obciążenia posadzek), cykle remontowe mogą być krótsze niż w innych typach budynków.

Metodyka Trebbi Polska sugeruje przyjmowanie 50-letniego cyklu życia budynków, co pozwala na bardziej obiektywne porównywanie różnych projektów. Jeśli deweloper planuje uzyskać certyfikaty takie jak BREEAM, obliczenia powinny być przeprowadzone zarówno dla standardowego 50-letniego okresu użytkowania, jak i dla okresu określonego przez organ certyfikujący.

Powierzchnia

Przy określaniu wskaźników emisji dla magazynów, powierzchnia brutto (GFA – Gross Floor Area) pełni rolę powszechnego wskaźnika, obejmującego całkowitą powierzchnię budynku mierzoną zewnętrznie na wszystkich poziomach. Ten parametr uwzględnia główną halę magazynową, biura, pomieszczenia techniczne i strefy załadunku.

Istnieją również inne powszechnie używane miary powierzchni, takie jak powierzchnia wewnętrzna brutto (GIA) i powierzchnia wewnętrzna netto (NIA). Zapewnienie spójności między projektami jest kluczowe dla umożliwienia porównywalności oceny aktywów.

Pozyskiwanie informacji

Pozyskanie danych o emisjach materiałów dla obiektów magazynowych można przeprowadzić systematycznie:

1. Rozpocznij od wyszukiwania materiałów typowych dla magazynów (np. beton posadzkowy o wysokiej wytrzymałości, płyty warstwowe, konstrukcje stalowe), a następnie doprecyzuj wyszukiwanie, podając nazwę producenta lub dokładną nazwę produktu.
2. Rozważ produkty tego samego producenta, nawet jeśli w kraju sprzedawane są pod inną marką.
3. Jeśli dany produkt producenta nie jest dostępny w bazie, rozważ alternatywy od innych producentów powszechnie wykorzystywanych w twoim regionie.
4. Rozszerz poszukiwania na producentów z sąsiednich krajów oferujących porównywalne produkty.
5. Jeśli idealne dopasowanie nie jest możliwe, wybierz produkt ogólny posiadający podobne cechy.

Dla magazynów, gdzie stosowane są często standardowe rozwiązania konstrukcyjne i materiałowe, możliwe jest stworzenie biblioteki typowych elementów z przypisanymi wartościami emisji, co przyspiesza proces analizy kolejnych obiektów.

Nadaj danym strukturę

Dane dla obiektów magazynowych wymagają odpowiedniej struktury, dzięki czemu wskaźniki są łatwiejsze do interpretacji i porównania. Trebbi Polska zaleca podział na następujące elementy:

• Główny budynek magazynowy
• Strefy biurowe i socjalne
• Obszary zewnętrzne, parkingi, place manewrowe
• Struktury pomocnicze (zbiornik przeciwpożarowy, stacja pomp, retencja wód deszczowych, budka strażnicza)

Taka struktura pozwala na bardziej precyzyjną analizę śladu węglowego poszczególnych elementów obiektu magazynowego i identyfikację obszarów o największym potencjale redukcji emisji.

Wykorzystanie przedmiarów do obliczeń emisji

Szczegółowa i dokładna specyfikacja ilościowa stanowi fundament dla precyzyjnych obliczeń emisji CO2 w obiektach magazynowych. Na początkowym etapie akceptowana jest ogólna specyfikacja, aby uzyskać podstawowe zrozumienie projektu. W miarę postępu projektu, lub jeśli określone materiały istotnie wpływają na obliczenia emisji, można dodawać kolejne szczegóły.

Dla typowych elementów magazynów, takich jak posadzki przemysłowe, konstrukcje stalowe czy płyty warstwowe, ważne jest precyzyjne określenie ilości i typów materiałów, ponieważ to one mają największy wpływ na całkowity ślad węglowy obiektu.

Czasami jednostki podane w przedmiarze mogą nie być zgodne z jednostkami w specyfikacji środowiskowej materiału (EPD). Trebbi Polska zaleca, aby każda firma opracowała własną metodykę ze standardowymi jednostkami. Standaryzacja jednostek we wszystkich dokumentach firmy usprawnia proces obliczeń, zmniejszając potrzebę konwersji i oszacowań.

Autorzy: Bartosz Zamara, Trebbi Polska; Santiago Rodriguez, Cotrino Trebbi Polska; Grzegorz Piórczyński, Trebbi Polska

Przeczytaj również: Największe wyzwania na drodze do zerowej emisji w łańcuchach dostaw

Last Updated on 24 czerwca, 2025 by Samir Malki