Przyszłość polskiego sektora energetycznego

Polski sektor energetyczny nieustanie się zmienia, nie sposób jednak nie zauważyć, że w przeciągu ostatnich kilkunastu miesięcy zmiany te znacznie przyśpieszyły. Wdrożenie „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.”, niesamowity rozwój odnawialnych źródeł energii (na koniec kwietnia 2021 roku moc zainstalowana w fotowoltaice w KSE osiągnęła poziom 4 690 MW), rosnące ceny praw do emisji CO₂ (w trakcie pisania tego artykułu jest to ok. 50 euro za tonę) czy problemy, z jakimi sektor energetyczny mierzył się w obliczy pandemii wirusa SARS-COV2 (jak np. zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną szczególnie w pierwszej fazie pandemii) sprawiły, że zmiany przyśpieszyły. A to dopiero początek.

CZAS ZMIAN

Najważniejszym wydarzeniem początku 2021 roku dla polskiego sektora energetycznego było zatwierdzenie w lutym 2021 roku przez Radę Ministrów „Politykę energetyczną Polski do 2040 r.”. Jest to pierwszy od 12 lat dokument opisujący strategię energetyczną Polski. Traktowany jest jako mapa drogowa dla rozwoju polskiego sektora energetycznego. Kluczowymi założeniami PEP2040 są między innymi:

• Uruchomienie w 2033 roku pierwszego bloku elektrowni jądrowej o mocy 1-1,6 GW.

• Zmniejszenie do maksymalnie 56% udziału węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej (do 2030 roku).

• Wzrost znaczenia biomasy, biogazu, geotermii i pomp ciepła.

• Zwiększenie wykorzystania technologii OZE.

• Zwiększenie wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie.

• Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych (GHG) o 30% (do 2030 roku, w stosunku do 1990 roku).

• Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 23% do 2030 r. (w stosunku do prognoz PRIMES z 2007 r.)

Zgodnie z przyjętym dokumentem kluczowymi założeniami „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” jest rozwój OZE oraz poprawa efektywności energetycznej. Do 2040 roku połowę mocy zainstalowanych instalacji mają stanowić źródła zeroemisyjne. Planowany poziom źródeł odnawialnych w strukturze krajowego zużycia energii elektrycznej netto ma do 2030 roku wynieść nie mniej niż 32%, zgodnie z założeniami poziom ten bazować ma się przede wszystkim na fotowoltaice oraz morskiej energetyce wiatrowej.

Jednocześnie rozbudowa mocy niskoemisyjnych wiąże się z ograniczaniem roli najważniejszych jak dotychczas mocy węglowych (węgiel brunatny, węgiel kamienny). Aby to osiągnąć, niezbędnym elementem strategii są inwestycje. Skala w latach 2021–2040 może sięgnąć ok. 1 600 mld PLN. Inwestycje w samych sektorach paliwowo-energetycznych angażować będą środki finansowe w kwocie ok. 867-890 mld PLN. Prognozowane nakłady w sektorze wytwórczym energii elektrycznej sięgać będą ok. 320-342 mld PLN, z czego ok. 80% zostanie przeznaczonych na moce bezemisyjne tj. OZE i energetykę jądrową. Sama realizacja Programu polskiej energetyki jądrowej ma pochłonąć ponad 200 mld PLN.

MORSKIE FARMY WIATROWE

Bardzo ważnym elementem transformacji energetycznej Polski mają stać się morskiej farmy wiatrowe. Plany dotyczące energetyki morskiej mają szanse szybkiej realizacji ( przyjęta została chociażby Ustawa z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych). Plany inwestycyjne części inwestorów zainteresowanych rozwojem MFW są na zaawansowanym etapie, Polenergia S.A. oraz Polska Grupa Energetyczna posiadają już pozwolenie środowiskowe dla części swoich projektów. Polskie Sieci Elektroenergetyczne wydały warunki przyłączenia dla morskich farm wiatrowych o łącznej mocy 8,4 GW. PEP 2040 przewiduje, że w 2030 roku udział MFW w miksie energetycznym ma wynosić 5,9 GW (13,2 procent generacji energii w miksie), a w 2040 roku 11 GW (19,3 procent generacji energii w miksie).

FOTOWOLTAIKA

Patrząc przez pryzmat danych dotyczących mocy zainstalowanych na koniec kwietnia 2021 roku, gdzie fotowoltaika osiągnęła poziom 4 690 MW, przewidywany w ramach PEP 2040 wzrost mocy zainstalowanych w fotowoltaice do ok. 5-7 GW w 2030 r. i ok. 10-16 GW w 2040 r. jest niedoszacowany. Kluczowymi zaletami energii z fotowoltaiki jest fakt, że nie wymaga tak dużych nakładów inwestycyjnych jak energetyka konwencjonalna. Jak również zauważyć należy, że przy rosnącym popycie na energię, trudno jest w krótkim czasie wybudować nowe źródła konwencjonalne, podczas gdy budowa farmy fotowoltaicznej to kwestia kilku miesięcy.

GAZ

Jednym z celów strategicznym PEP 2040 jest stworzenie regionalnego centrum przesyłu i handlu gazem (tzw. hub gazowy). Innym założeniem jest ostateczne uwolnienie cen gazu dla wszystkich odbiorców do 2024 r., a także rozwój giełdy gazu. Polska planuje wzrost wykorzystania gazu ziemnego z 14 TWh (w 2019 r.) do 54 TWh (w 2030 r.). Gaz ma być wykorzystywany głównie w jednostkach wytwórczych w tym rezerwowych dla odnawialnych źródeł energii oraz w systemach i jednostkach ciepłowniczych, dodatkowo planowane jest zwiększenia zapewnienia efektywnej współpracy funkcjonowania systemu gazowego i systemu elektroenergetycznego (sector coupling) oraz zwiększenia wykorzystania gazu w postaci LNG i CNG jako paliw alternatywnych w transporcie morskim i lądowym.

PRZYSZŁOŚĆ

Zmiany w polskim sektorze energii mocno przyspieszają. Transformacja energetyczna zmierzająca ku zeroemisyjności oraz wysokie koszty (wynikające między innymi z wysokich cen emisji CO₂) produkcji energii z węgla kamiennego i brunatnego intensyfikują odchodzenie od tych surowców. Patrząc przez pryzmat PEP 2040, założyć można, że zbliża się kres ery węgla w polskim sektorze energii.

Autor:

GreCo

Last Updated on 28 grudnia, 2021 by Anastazja Lach