Technologia Westinghouse idealnie wpisuje się w potrzeby energetyczne Polski. Rozmowa z Mirosławem Kowalikiem, Prezesem Westinghouse Polska

Dlaczego atom to przyszłość i warto inwestować w energetykę jądrową?

Coraz więcej krajów zobowiązuje się do osiągnięcia zerowej emisji dwutlenku węgla, jednocześnie troszcząc się o swoje bezpieczeństwo energetyczne. W odpowiedzi na te wyzwania rządy państw coraz częściej zdają sobie sprawę, że potrzebują niezawodnych i sterowalnych źródeł energii pracujących w podstawie, które są w stanie współpracować z niestabilnymi źródłami odnawialnymi (OZE), co pozwoli zapewnić ciągłość pracy sieci elektroenergetycznej i uniknąć potencjalnych przerw w dostawach energii w okresie przerw w produkcji energii z OZE. Elektrownia jądrowa, zbudowana  w oparciu o sprawdzony reaktor generacji III+ jakim jest  AP1000® zapewnia, bezpieczne i bezemisyjne dostawy energii elektrycznej do naszych domów i dla gospodarki.

Powszechnie wiadomo, że elektrownie jądrowe są niezwykle bezpieczne. Cykl eksploatacji współczesnej elektrowni atomowej wynosi od 60 do nawet 100 lat, w trakcie których wytwarza ona całodobowo tanią, stabilną cenowo i wolną od emisji dwutlenku węgla energię elektryczną. W Westinghouse od ponad 70 lat z powodzeniem odpowiadamy na potrzeby naszych klientów na całym świecie, a nasza technologia jest podstawą dla około połowy działających na świecie elektrowni jądrowych.

W Polsce trzeba będzie zbudować co najmniej 6-9 GW mocy jądrowej, aby wypełnić lukę powstałą w wyniku wycofywania mocy węglowych. Takie elektrownie są niezbędne dla bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego. Każdy reaktor jądrowy w technologii Westinghouse zapewni ponad 1.1 GW mocy, zatem budowa 6-8 bloków w tej technologii zabezpieczyłaby interesy energetyczne kraju na długie, długie lata. Nabrało to znaczenia szczególnie teraz, po ataku zbrojnym Rosji na Ukrainę. Wydarzenia ostatnich tygodni uwidoczniły, jak wysokie ryzyko niesie ze sobą opieranie gospodarki oraz miksu energetycznego na imporcie węglowodorów oraz paliw kopalnych z Rosji. Potrzebujemy zróżnicowanych, a jednocześnie stabilnych źródeł energii i  sprawdzona technologia atomowa wydaje się w tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem, tym bardziej, że będzie nam służyła przed długie lata.

Czy może Pan coś więcej powiedzieć o technologii AP1000®, którą Westinghouse chce sprzedać Polsce?

Elektrownia Westinghouse AP1000®, którą oferujemy Polsce, opiera się na zaawansowanej technologii oraz spełnia wysokie światowe i europejskie standardy bezpieczeństwa oraz jakości. To jedyny zaawansowany reaktor generacji III+ licencjonowany na świecie. Jest sprawdzony w działaniu – 4 bloki AP1000® funkcjonują od 2018 roku w Chinach, ustanawiając światowe rekordy dyspozycyjności i wydajności operacyjnej, a 2 kolejne w USA są na ukończeniu.

Unikalne, pasywne systemy bezpieczeństwa reaktora AP1000® gwarantują, że w przypadku awaryjnego wyłączenia nie będzie potrzebował zewnętrznego źródła energii elektrycznej do chłodzenia paliwa w reaktorze. Elektrownia AP1000® charakteryzuje się modułową konstrukcją i zajmuje najmniejszą powierzchnię spośród wszystkich reaktorów generacji III + o tej samej mocy wytwórczej. Dlatego technologia Westinghouse idealnie wpisuje się w potrzeby energetyczne Polski.

Ma Pan ponad 25 lat doświadczenia w sektorze energetycznym. Pełnił Pan m.in. funkcję prezesa w Enei, jednej z największych firm energetycznych w Polsce. Jak zamierza Pan wykorzystać to doświadczenie na obecnym stanowisku?

Znajomość polskich oraz europejskich uwarunkowań, trendów, a w ślad za tym  idących zmian legislacyjnych w sektorze  elektroenergetycznym pomaga lepiej zrozumieć jego potrzeby oraz wyzwania, zarówno na poziomie lokalnym jak i europejskim. Wieloletnie doświadczenie w sektorze energetycznym niewątpliwie jest atutem, gdyż pozwala szerzej spojrzeć na te kwestie, przygotować i rozwijać odpowiednie synergie, optymalne modele biznesowe dla polskiego programu jądrowego, wykorzystując przy tym olbrzymie doświadczenie moich amerykańskich kolegów z Westinghouse. Ważna jest znajomość głównych interesariuszy projektu po stronie polskiej oraz ich oczekiwań. Od czasu objęcia nowej roli, skupiam się na rozwoju i zacieśnianiu współpracy z głównymi polskimi partnerami programu budowy elektrowni jądrowej, w tym firmami oraz uczelniami, których udział jest bardzo istotny z punktu widzenia polskiej gospodarki. Otwarcie Globalnego Centrum Usług Wspólnych Westinghouse w Krakowie w sierpniu 2021 roku to dowód na to, jak poważnie i długofalowo podchodzimy do polskiego rynku.

W ramach podpisanej umowy międzyrządowej między Polską a USA przygotowujemy propozycje finansowo-techniczną dla realizacji polskiego programu jądrowego. Jednym z elementów tej propozycji jest przygotowanie studium inżynieryjno-projektowego (tzw. Front-End Engineering Design „FEED”) budowy  polskiej elektrowni jądrowej na bazie reaktorów AP1000® Westinghouse. Skupiamy się na przygotowaniu solidnej propozycji dostosowanej do polskich potrzeb i wymagań, wykorzystując nasze najlepsze doświadczenia w tym obszarze. Jako prezes polskiego oddziału Westinghouse jestem zaangażowany w prace tego zespołu, który składa się przedstawicieli Westinghouse i naszego partnera budowlanego Bechtel. Te działania znajdą swój rezultat w połowie tego roku – zgodnie z harmonogramem, do końca czerwca przedstawimy polskiej stronie studium FEED.

Z jakimi wg Pana problemami musi zmierzyć się Polska chcąc coraz śmielej wdrażać rozwiązania technologiczne z zakresu energetyki jądrowej?

Dążenie do neutralności klimatycznej i zabezpieczenie potrzeb energetycznych kraju będzie wymagało w najbliższych latach intensywnego rozwoju niskoemisyjnych źródeł energii, takich jak atom. Rosnące ceny paliw oraz uprawnień do emisji CO2 i niepewna sytuacja geopolityczna w Europie w ostatnich miesiącach jeszcze bardziej wysunęły na pierwszy plan potrzebę wypracowania optymalnych i racjonalnych rozwiązań w obszarze transformacji energetycznej  polskiego sektora energetycznego. Tym bardziej, ze bezpieczeństwo energetyczne Polski w ostatnich dekadach opieraliśmy głównie na źródłach węglowych, a średni wiek elektrowni węglowej wynosi obecnie 47 lat.

Wyzwaniem jest ograniczony czas na działanie oraz zastosowanie sprawdzonych rozwiązań. Teraz wszystko będzie zależało od determinacji zaangażowanych stron. Zgodnie ze strategicznym dokumentem „Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku” (PEP2040) polski rząd zamierza uruchomić pierwszy reaktor jądrowy do 2033 roku. Westinghouse jest na to dobrze przygotowany, a nasz projekt reaktora AP1000® jest kompletny – nie musimy wprowadzać do niego żadnych zmian, jest gotowy do budowy w Polsce tu i teraz.

Aby z sukcesem zbudować infrastrukturę jądrową w Polsce, nie wystarczy tylko skupić się na samej inwestycji – konieczne jest  dostosowanie wielu innych gałęzi gospodarki,  które będą stanowiły solidny fundament tego sektora. Mam tu na myśli odpowiedzialny rozwój odpowiednich kompetencji w nowych obszarach,  począwszy od zabezpieczenia udziału polskich firm w tym projekcie, poprzez rozwój kadr i dostosowanie  systemu edukacji w taki sposób, aby kształcił specjalistów w wielu dziedzinach. Realizacja polskiego programu jądrowego, wymaga udziału wielu interesariuszy, zaczynając od firm produkcyjnych, serwisowych, instytucji nadzoru, administracji, kończąc na instytucjach finansowych, doradcach. Wskazujemy na te kwestie jako istotne elementy sukcesu programu, dzielimy się swoim doświadczeniem oraz aktywnie działamy w tych obszarach. W tym miejscu warto podkreślić, że rozpoczęliśmy współpracę z polskimi uczelniami i uruchomiliśmy program letnich praktyk dla studentów z polskich politechnik. Zaoferowaliśmy młodym ludziom szansę na dalszy rozwój w dziedzinie energetyki jądrowej. Piętnastu studentów wyróżniających się szczególnymi osiągnięciami w nauce zostało właśnie zaproszonych na staż do siedziby głównej Westinghouse Electric Company w Cranberry Township w Pensylwanii oraz do Rock Hill w Karolinie Południowej w USA, gdzie będą zdobywać doświadczenie pod okiem doświadczonych praktyków branży.

Czy może Pan coś więcej powiedzieć o strategii działalności Westinghouse w Polsce, zwłaszcza w zakresie budowy nowych obiektów jądrowych?

Westinghouse jest globalnym liderem w rozwoju energetyki jądrowej – posiadamy niezbędny know-how do budowy elektrowni jądrowych w każdym zakątku świata. Nasze innowacyjne rozwiązania sprawiają, że jesteśmy preferowanym partnerem w zakresie technologii obejmujących cały okres eksploatacji elektrowni jądrowej. Sprzyja temu nasz unikalny model biznesowy, który zakłada bardzo szeroki udział lokalnych firm w budowie elektrowni jądrowych. W Polsce zidentyfikowaliśmy już prawie 350 takich firm. Znacząco ponad 50% całkowitej wartości każdego reaktora może być dostarczane przez polskie firmy. W styczniu tego roku poszliśmy o krok dalej, podpisując porozumienia o współpracy z pierwszymi 10 partnerami. Jeśli to właśnie nasza technologia AP1000® zostanie wybrana przez polski rząd, firmy te będą miały szansę stać się podwykonawcami prac związanych z budową pierwszego polskiego reaktora jądrowego i w zakresie przyszłych projektów z wykorzystaniem technologii AP1000® w Europie Środkowo-Wschodniej. Cieszy nas perspektywa współpracy z Polską i sprowadzenia technologii AP1000® do kraju z korzyścią dla lokalnych firm.

Ponadto zatrudniliśmy już ponad 130 osób w naszym centrum usług wspólnych w Krakowie, do końca roku chcemy, aby było to już łącznie 160 osób. Obecnie pracownicy Westinghouse pełnią różne funkcje korporacyjne wspierające działania Westinghouse na całym świecie. W miarę rozwoju biura zatrudnimy także inżynierów i ekspertów s.. innowacji technologicznych. To wszystko to dopiero początek polskiego hubu jądrowego, który budujemy już teraz i za którego powstanie odpowiadam z ramienia Westinghouse.

Westinghouse Electric Company jest jednym z trzech pretendentów do pierwszego przetargu na budowę elektrowni jądrowej w Polsce. Jak ocenia Pan szansę na ostateczny sukces przetargowy Westinghouse?

Jesteśmy przekonani, że nasza oferta jest najmocniejsza technologicznie. Żaden inny reaktor jądrowy na świecie nie dysponuje tak bezpieczną, niezawodną technologią, która dodatkowo została sprawdzona w działaniu. To, co dodatkowo przemawia na korzyść naszej propozycji jest poparcie amerykańskiego rządu. Energetyka jądrowa znajduje się w grupie projektów wspieranych przez Amerykańską Międzynarodową Korporację Finansowania Rozwoju (DFC). W połączeniu ze wsparciem ze strony amerykańskiego banku Export Import (EXIM Bank), może to przynieść korzyści wszystkim naszym klientom, którzy chcą uzyskać konkurencyjne finansowanie.

Poza stabilnymi dostawami energii, jakie inne korzyści może przynieść polskiej gospodarce elektrownia atomowa?

Decydując się na realizację tak dużej inwestycji, jaką jest elektrownia atomowa, Polska otwiera się na nowe możliwości gospodarcze. Elektrownia jądrowa to nie tylko reaktor i budynki. Z jej budową wiąże się powstanie zupełnie nowej infrastruktury, która stymuluje rozwój łańcuchów dostaw, o czym wspominałem wcześniej Ponadto budowa reaktorów jądrowych będzie bodźcem dla polskich przedsiębiorstw, ponieważ będzie wymagała zaangażowania lokalnych dostawców, inżynierów i menedżerów. Westinghouse może nie tylko dostarczać w tym zakresie technologię, ale także dzielić się know-how, wspierać lokalną społeczność i współtworzyć miejsca pracy.

Kraje Europy zachodniej żywią nieco ambiwalentne uczucia do energetyki jądrowej, albowiem z jednej strony jest to najbardziej ekologiczne źródło energii, z drugiej zaś w dalszym ciągu pokutuje przekonanie, że z energetyką nuklearną wiążą się niebagatelne zagrożenia. Jaka w obliczu powyższych, rysuje się przyszłość elektrowni jądrowych w Europie i czy te wspomniane „lęki” przed atomem mogą jakoś rzutować na plany inwestycyjne w Polsce?

Jestem dobrej myśli. Już teraz można zaobserwować pewną zmianę narracji w tym zakresie ze strony organów unijnych. Wielomiesięczna debata wokół tzw. taksonomii, czyli zawartości „koszyka” inwestycji związanych z transformacją energetyczną uznawanych za zrównoważone środowiskowo i kwalifikujących się do finansowania przez Unię Europejską, znalazła ostatnio swój pomyślny obrót. KE zgodziła się włączyć atom w poczet takich projektów. Prawnie wiążące decyzje w tym kierunku zapadną dopiero za rok, ale już teraz wiemy, że energia jądrowa może odegrać znaczącą rolę w transformacji energetycznej Starego Kontynentu.

Czy ogólnoeuropejski kryzys cenowy na rynkach energetycznych jest asumptem, okazją do odważniejszych działań inwestycyjnych dla sektora energetyki jądrowej?

Także w Polsce poparcie dla atomu płynie praktycznie z każdej strony sceny politycznej – zdecydowana większość partii zasiadających dziś w polskim w parlamencie jednoznacznie wskazuje na konieczność budowy elektrowni jądrowych w Polsce. Jak wskazuje badanie Ministerstwo Klimatu i Środowiska, aż 74% Polaków popiera budowę elektrowni jądrowych w ich kraju. 78% uważa, że atom jest dobrym sposobem na walkę ze zmianami klimatycznymi i aż 82% badanych wyraża opinię, że budowa w Polsce elektrowni jądrowej to dobry sposób na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Ciężko wyobrazić sobie lepszy klimat – dosłownie i w przenośni – do rozwoju projektu jądrowego w Polsce w najbliższych latach.

Czego Panu życzyć na najbliższą przyszłość na stanowisku prezesa Westinghouse Polska?

Jednym z życzeń, jakie mogę sobie w tej chwili wyobrazić, to oczywiście wybór Westinghouse na partnera technologicznego polskiego projektu jądrowego. Decyzja w tej sprawie ma zapaść na jesieni tego roku i byłaby krokiem milowym w dla dalszego rozwoju organizacji Westinghouse w Polsce.

Kolejne życzenie wpisuje się w kontekst aktualnego kryzysu geopolitycznego w naszym regionie. Chciałbym podkreślić, że Westinghouse jednoczy się z naszymi kolegami i przyjaciółmi, wspierając Ukraińców. Zdecydowanie potępiamy inwazję Rosji na Ukrainę. Bezpieczeństwo naszych pracowników i klientów w Ukrainie niezmiennie pozostaje naszym priorytetem. Jesteśmy w stałym kontakcie z naszymi klientami w Europie Wschodniej, w celu zapewnienia bezpieczeństwa i terminowości naszych zobowiązań w regionie. Mam nadzieję, że te wspólne wysiłki przyczynią się do umocnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie.

Mirosław Kowalik – Prezes Westinghouse Polska

Mirosław Kowalik to menedżer z bogatym doświadczeniem i wiedzą na temat polskiego rynku energetycznego. Został prezesem Westinghouse Polska w maju 2021 r. i w tej roli kieruje planami firmy dotyczącymi inwestycji w technologie jądrowe w Polsce, w tym dostarczenia wiodącej i najbezpieczniejszej na świecie technologii AP1000 do krajowego programu energetyki jądrowej.

Mirosław Kowalik posiada ponad 25-letnie doświadczenie w sektorze energetycznym, w tym wiedzę z zakresu przywództwa biznesowego, strategii, pozyskiwania nowych projektów i rozwoju biznesu, zdobytą na wysokich stanowiskach kierowniczych w takich firmach jak SNC Lavalin, Alstom i ABB. Ostatnio pełnił funkcję prezesa Enei, jednej z największych firm energetycznych w Polsce.

Jako prezes Westinghouse Electric Poland sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Mirosław Kowalik nadzoruje różne obszary działalności Westinghouse w Polsce, w tym działania w zakresie budowy nowych obiektów jądrowych.

Jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Akademii Morskiej w Gdyni. Uzyskał tytuł MBA w Rotterdam School of Management we współpracy z Fundacją Rozwoju Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, a także ukończył studia podyplomowe z zakresu zarządzania finansami przedsiębiorstw w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

Last Updated on 13 kwietnia, 2022 by Anastazja Lach