EKG 2025: dostęp do surowców krytycznych stał się esencją współczesnej polityki
Spór o Grenlandię, konflikt w Ukrainie, amerykańsko-chińska wojna celna: wszystkie te wydarzenia stanowią kolejne epizody w trwającym już globalnym wyścigu o dostęp do surowców rzadkich. Zdaniem uczestników panelu eksperckiego zorganizowanego podczas 17. Europejskiego Kongresu Gospodarczego, Polska stoi u progu tzw. kryzysu surowcowego.
Tematem przewodnim tegorocznego EKG w Katowicach jest „bezpieczeństwo”, które naturalnie wiąże się z dostępem każdego państwa do tzw. surowców i metali krytycznych.
Nie ma transformacji, cyfrowej czy klimatycznej, bez surowców rzadkich, takich jak lid, kobalt, nikiel. Kalkulacja jest prosta: wyprodukowanie jednej baterii jonowej wymaga około 200 kg różnych metali, a silnika spalinowego – zaledwie 60. Zależność od stałych dostaw surowców krytycznych to cecha właściwie każdej dziedziny innowacyjnej gospodarki: technologii optycznych, lotnictwa, medycyny czy zbrojeń. Jeden myśliwiec F-35 oznacza prawie pół tony metali rzadkich – wyjaśniał w pierwszym dniu kongresu Dominik Kopiński z Polskiego Instytutu Ekonomicznego podczas debaty zatytułowanej „Surowce krytyczne”.
Choć Polska posiada złoża cennych metali, a także należy do potężnego organizmu gospodarczego, jakim jest Unia Europejska, to, zdaniem ekspertów, nasz kraj już dziś mierzy się z kryzysem surowcowym.
Podstawowym problemem w gospodarce surowcowej jest deficyt kadr. Jeszcze nie tak dawno kształciliśmy około 300 specjalistów w dziedzinie górnictwa i geologii rocznie, teraz jest ich kilkudziesięciu. Pomimo atrakcyjnych zarobków zaczyna nam brakować specjalistów, chociaż w przeciwieństwie do wielu krajów Zachodu możemy się pochwalić doskonałymi wydziałami czy zapleczem naukowym. Dostrzegam również powszechny brak świadomości co do skali problemu, jaki stanowi możliwe odcięcie naszego przemysłu od metali rzadkich – ocenił prof. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
Europoseł Michał Kobosko apelował o opracowanie „narodowej strategii surowcowej Polski”, decydującej o dalszym rozwoju i bezpieczeństwie naszego kraju.
Polski głos na razie nie jest w tej kwestii dostatecznie słyszalny w Brukseli. A że jesteśmy członkiem Wspólnoty od niemal 21 lat, to powinniśmy w końcu nauczyć się skutecznego lobbowania i walczenia o swoje interesy, również, jeśli chodzi o surowce krytyczne – powiedział polityk.
Piotr Skorynko, South and East Regional Director w EIT RawMaterials przypomniał, że Komisja Europejska przeznaczyła ponad 3,6 miliardów euro na projekty związane z pozyskiwaniem i przetwarzaniem surowców strategicznych i krytycznych. Celem jest zmniejszenie zależności od państw trzecich w zakresie dostępu do tych surowców. Unijne rozporządzenie w tej sprawie, zwane Critical Raw Materials Act (CRMA), weszło w życie w maju 2024 roku. Dokument zawiera dwa wykazy surowców (w jednym znalazły się 34 surowce krytyczne, w drugim – 17 surowców strategicznych).
Nie próżnuje również polska prezydencja, w ramach której w maju w Krakowie zostanie zorganizowana ogólnoeuropejska konferencja geologów, której jednym z głównych tematów będzie wzmocnienie europejskiego potencjału do pozyskiwania metali rzadkich – dodał ekspert.
Zbigniew Bryja, wiceprezes zarządu ds. rozwoju w KGHM Polska Miedź S.A. przypominał z kolei o strategicznym znaczeniu spółki dla bezpieczeństwa surowcowego Polski.
Jesteśmy liderem rynku i stabilizatorem systemu energetycznego, mamy kopalnie na trzech kontynentach, trzy huty spełniające najwyższe standardy europejskie. Stale jednak podnosimy postulat reformy podatku od kopalin tak, aby jego wysokość była dostosowana do aktualnej kondycji i potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw takich jak nasze. Będziemy w stanie wydobywać drogocenną miedź przez kolejne dekady, ale potrzeba w tym pomocy ze strony państwa – powiedział Zbigniew Bryja.
Paweł Jarski, prezes zarządu Grupy Elemental Holding, zadeklarował, że jego firma zainwestuje w najbliższych latach w Polsce trzy miliardy złotych w przetwórstwo metali.
Skoncentrujemy się na pozyskiwaniu miedzi wtórnej z odpadów elektronicznych i w tym segmencie chcemy stać się piątym co do wielkości producentem tego surowca w Europie. Będziemy również inwestować w recykling i przetwórstwo metali bateryjnych – deklarował Paweł Jarski.
Przemysław Sztuczkowski, uznany przedsiębiorca i lider branży hutniczej, będący właścicielem i prezesem zarządu Cognor Holding S.A., podkreślał, że w dyskusji nad cennymi surowcami nie można pomijać również złomu stalowego.
Nie jest on może aż tak strategiczny jak na przykład platynowce, ale ma fundamentalne znaczenie dla całej branży hutniczej, a zwłaszcza hutnictwa elektrycznego. Tymczasem europejski przemysł, również z powodu deficytów surowcowych, dziś dosłownie walczy o przetrwanie – alarmował ekspert.
Przeczytaj także: Odnawialne źródła energii w kontekście strategii ESG
Źródło: pap-mediaroom.pl
Last Updated on 24 kwietnia, 2025 by Samir Malki