SMR – szansa na rozwój polskiej energetyki jądrowej
Zainteresowanie atomem nie było tak wysokie od czasu kryzysu naftowego w latach 70., stwierdza Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) w raporcie „Ścieżka do nowej ery energetyki jądrowej” opublikowanym w styczniu 2025 r. W opinii Agencji bieżący rok będzie rekordowy pod względem podaży prądu z elektrowni jądrowych. Nad rozwojem energetyki jądrowej pracuje ponad 40 państw, a na całym świecie trwa budowa 63 nowych reaktorów. Wsparciem dla rozkwitu branży, także w krajach, które do tej pory miały niewielkie doświadczenie z energetyką jądrową, mogą być SMR, czyli małe reaktory modułowe.
Niezależność od paliw kopalnych to warunek stabilności dostaw energii, jej cen oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych. Eksperci wskazują, że ze względu na trudne niekiedy warunki atmosferyczne i brak idealnej technologii magazynowania energii, instalacje korzystające ze źródeł odnawialnych potrzebują wsparcia. Nadziei upatrują w atomie, a konkretnie w małych reaktorach jądrowych. Są one zeroemisyjne, produkują tanią energię i stanowią stabilne źródło dostaw.
Czym są małe reaktory jądrowe?
Pomimo ogólnego globalnego wzrostu zainteresowania energetyką jądrową, jej udział w miksie energetycznym w przypadku Europy sukcesywnie spada, z 34 proc. w latach 90. do 23 proc. obecnie, zaznacza Międzynarodowa Agencja Energii w swoim raporcie. Powodem jest m.in. wiek instalacji i rosnące w związku z tym koszty eksploatacji i mniejsza wydajność. Rozwiązaniem mogą okazać się SMR (small modular reactors), czyli małe reaktory jądrowe.
Technologia oferuje unikalne możliwości elastycznego, bezpiecznego i efektywnego generowania energii. Pracują one na tej samej zasadzie co konwencjonalne elektrownie jądrowe, jednak mają niższą moc – do 300 MWe – oraz inną technologię wytwarzania. Są one projektowane modułowo, co umożliwia szybką, seryjną i zautomatyzowaną produkcję. Reaktory tworzy się w postaci modułów, które następnie składa się w całość w miejscu docelowym. Dzięki temu ich budowa i transport są tańsze, realizacja szybsza, a reaktory mogą zaspokoić potrzeby energetyczne nawet na trudno dostępnych i niewielkich obszarach. Jeden z popularnych modeli SMR, BWRX-300 firmy Hitachi, w całości mieści się na terenie o wymiarach 260×332 m, a blok energetyczny zajmuje obszar o wymiarach boiska piłkarskiego.
W produkcji SMR wykorzystuje się nowoczesne technologie, które mają dbać o bezpieczeństwo użytkowania instalacji. Są to m.in. cechy reaktora, takie jak niska moc i ciśnienie robocze oraz rzadsze zapotrzebowanie na uzupełnianie paliwa (od 3 do 7 lat) w porównaniu do konwencjonalnych reaktorów, które wymagają też co 1-2 lata. Ponadto w SMR montowane są pasywne systemy bezpieczeństwa. Dzięki temu sytuacjach awaryjnych do wyłączenia reaktora nie jest wymagana interwencja człowieka ani zewnętrzne zasilanie, ponieważ opierają się one na zjawiskach fizycznych, takich jak grawitacja.
SMR mogą służyć jako uzupełnienie innych instalacji produkujących energię
Dzięki swojej mobilności i niewielkim rozmiarom SMR znajdują zastosowanie m.in. tam gdzie likwidowane są bloki w elektrowniach węglowych lub na obszarach, na których niemożliwe jest wykorzystanie standardowych elektrowni jądrowych. Małe reaktory mogą być budowane w miejscach, które znajdują się daleko od sieci przesyłowej, stanowiąc lokalne źródła ciepła i energii dla miejskich sieci ciepłowniczych. Mogą też zasilać mniejsze sieci energetyczne, tzw. mikrosieci, lub być uzupełnieniem dla dużych systemów energetycznych, także z OZE, wspierając stabilność dostaw prądu. Szacuje się, że jeden blok o mocy 300 MW może zabezpieczyć potrzeby ok. 300-350 tys. gospodarstw domowych.
Rozwiązanie jest obiecujące także dlatego, że jest ono ekologiczne (żadne odpady nie trafiają do środowiska) i ekonomiczne, w porównaniu do elektrowni korzystających z paliw kopalnych. Projekty dzisiejszych SMR, a w szczególności BWRX-300, minimalizują negatywny wpływ na środowisko. Żadnych odpadów nie wypuszcza się w powietrze czy do wody. Przewidywany koszt produkcji 1 MWh energii elektrycznej z SMR może być niższy niż w przypadku energii z gazu o 30 proc., a w przypadku energii z węgla nawet dwukrotnie.
Sektor prywatny zainteresowany SMR
Zainteresowanie inwestycjami w SMR wykazuje sektor prywatny, który potrzebuje stabilnych dostaw czystej energii. Technologia nadaje się m.in. do produkcji ciepła wykorzystywanego w procesach przemysłowych i biznesowych. Istniejące dziś plany budowy nowych 25 GW w małych reaktorach modułowych mogą zaspokoić zapotrzebowanie takich branż jak centra przetwarzania danych, wynika z raportu Międzynarodowej Agencji Energii.
Ważną zaletą małych reaktorów jest ich modułowość. Mogą występować pojedynczo albo działać w grupie, dzięki czemu inwestycję rozkłada się na etapy. To pozwala na płynne finansowanie projektu i umożliwia dostosowywanie dalszych działań do potrzeb energetycznych. Według szacunków z portalu dbenergy.pl koszt budowy SMR waha się od 3 tys. do 8 tys. USD za kilowat mocy zainstalowanej. Na ostateczną kwotę wpływają wybrana technologia, lokalizacja projektu oraz jego specyfikacje.
„Toczą się dyskusje na temat kształtu systemu energetycznego w Polsce, np. czy powinny być dwie duże elektrownie jądrowe zarządzane centralnie, czy wiele mniejszych, tzw. SMR (small modular reactor), zakładane przez rynek biznesowy. My, jako grupa Michała Sołowowa, chcemy inwestować w te małe elektrownie jądrowe, bo uważamy, że jest to przyszłość elektroenergetyki. Czas potrzebny na postawienie takiego obiektu to 5 lat. Pieniądze pochodzą z inwestycji prywatnych, nie potrzeba więc wsparcia państwa.” – Piotr Ostaszewski, Prezes Ekovoltis
Beata Połetek
Źródło: akademiaesg.pl
Przeczytaj także: Kolejny krok w ekspansji Budimeksu. Konsorcjum z udziałem Spółki zdobywa prestiżowy kontrakt w Estonii o wartości szacunkowej 332 milionów euro.
Last Updated on 14 marca, 2025 by Elżbieta Wieleba