Tereny brownfield: kluczowa rola inwestycji w zrównoważonym rozwoju i rewitalizacji terenów miejskich

Dr inż. Norbert Kurek, Dyrektor Generalny, mgr inż. Ewa Iwanicka, Kierownik działu badań, REMEA PL

Inwestowanie na gruntach brownfield, czyli terenach postindustrialnych, które mogą być historycznie obarczone ciężką działalnością przemysłową, stanowi istotny element zrównoważonego rozwoju i rewitalizacji obszarów miejskich. Te tereny mogą być problematyczne ze względu na stopień ich degradacji, jednak ich istotnym atutem jest lokalizacja. Często znajdują się w bliskim sąsiedztwie centrów miast, w których w przeszłości rozwijał się przemysł, lub wplecione są w tkankę komunikacyjną miast i aglomeracji. Zagospodarowanie takich terenów pozwala wykorzystać już istniejącą infrastrukturę, poprawia jakość życia mieszkańców oraz pomaga dbać o środowisko naturalne. Często jednak w przypadku terenów brownfield inwestorzy muszą liczyć się z dziedzictwem tych terenów – zanieczyszczeniami chemicznymi, będącymi skutkiem dewastacyjnej działalności człowieka. Wynika to zwykle z braku standardów czy też prawa, które w przeszłości sankcjonowałoby nielegalne praktyki pozbywania się odpadów poprodukcyjnych.

Występowanie zanieczyszczeń w gruncie i wodzie stanowi poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Wyłącznie ich eliminacja lub odpowiednie zabezpieczenie pomagają zmniejszyć to ryzyko. Zrozumienie zagadnienia terenów poprzemysłowych pozwala w sposób racjonalny ekonomicznie rozwiązać problem, przywracając dany teren społeczeństwu na cele publiczne lub potencjalnym inwestorom prywatnym. Takie podejście ogranicza również presję rozwoju na obszarach greenfield (niezdegradowanych), co przyczynia się do ochrony gruntów o wysokiej wartości przyrodniczej i kulturowej.

Inwestycje na terenach brownfield wymagają odpowiedniej oceny ryzyka zanieczyszczenia gruntu. Wymaga ona analizy historii terenu, konsultacji z lokalnymi organami i badań gruntu w celu określenia rodzaju i poziomu zanieczyszczeń. Badania są niezwykle istotne, ponieważ stanowią podstawę dla procesu remediacji, czyli procesu, który zmniejsza ilość substancji zagrażających środowisku, bądź ogranicza rozprzestrzenianie tych substancji w gruncie. W ramach prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi na etapie analiz historycznych, poza przeglądem archiwalnych opracowań i materiałów wymienionych w rozporządzeniu Dz. U. 2016, poz. 1395, sugeruje się dodatkowo określenie możliwości wystąpienia zanieczyszczenia wody podziemnej, gruntu lub powietrza gruntowego, prowadząc wstępne środowiskowe badania przesiewowe. Zaletą tych badań jest ich niski koszt oraz szybka informacja zwrotna (w trakcie badania) odnośnie pewnych grup zanieczyszczeń. Badania przesiewowe wykonywane techniką in-situ pozwalają w czasie rzeczywistym wykrywać jakościowo zanieczyszczenia występujące na pełnej głębokości profilu gruntowego (sondy środowiskowe Membrane Interface Probe oraz Optical Image Profiler).

Jeżeli w wyniku przeprowadzonej analizy historycznej zachodzi konieczność wykonania badań sozologicznych na potrzeby przygotowania projektu planu remediacji oraz uzyskania decyzji remediacyjnej, w akredytowanych laboratoriach wykonuje się uszczegółowienie w zakresie oznaczenia ilościowego, tj. stężenia zanieczyszczeń w pobranych próbkach. Pobieranie próbek i analizy powinny być przeprowadzane zgodnie z certyfikowanymi metodami, by zapewnić jakość przeprowadzonych prac. W przypadku konieczności wykonywania remediacji wykonuje się badania uszczegółowiające. Trzyetapowe podejście do badania terenów zdegradowanych pozwala zrozumieć w pełni problem, przygotować projekt planu remediacji, który będzie rozsądny z punktu widzenia ekonomicznego, jak również terminowego, co jest konieczne, by inwestorzy publiczni i prywatni chcieli korzystać z tych terenów.

Last Updated on 27 października, 2023 by Anastazja Lach