Zagrożenia vendor lock-in w ESG
Firmy przygotowujące się do raportowania zgodnie z CSRD i ESRS często sięgają po kompleksowe usługi doradcze połączone z technologią jednego dostawcy. Choć to wygodne rozwiązanie, może prowadzić do utraty kontroli nad procesem i danymi. Dowiedz się czym jest vendor lock-in, na co zwrócić uwagę, by zachować elastyczność i niezależność.
Wybór firmy doradczej lub konsultingowej oraz właściwego narzędzia do zbierania danych ESG to kluczowe decyzje dla firm raportujących zgodnie z wymogami dyrektywy CSRD i standardami ESRS. Obecnie na tym dynamicznym rynku istnieje wiele opcji, z których mogą skorzystać firmy przygotowujące się do raportowania (szczególnie te, które robią to po raz pierwszy). Wśród licznych dostępnych rozwiązań coraz częściej pojawia się usługa łącząca wsparcie doradcze z implementacją narzędzia należącego do tej samej firmy technologicznej. Choć może to brzmieć atrakcyjnie, warto pamiętać, że taki wybór wiąże się z ryzykiem tzw. vendor lock-in – uzależnienia się od jednego dostawcy zarówno w zakresie technologii, jak i obsługi eksperckiej. A przecież nikt nie kupuje narzędzia z myślą o jego wymianie za rok – nikt nie chce co roku uczyć się obsługi nowego systemu. Na czym polega ten problem? Rozpatrzmy to na konkretnych przypadkach:
Ograniczone zaufanie do takiego „doradcy”
Firma technologiczna, która rozwija narzędzie i jest oceniana przez rynek pod kątem skuteczności jego sprzedaży, może zatrudniać konsultantów biznesowych i świadczyć usługi doradcze. Problem pojawia się, gdy doradztwo sprowadza się do rekomendacji wdrożenia własnego narzędzia. W takiej sytuacji klient nie ma pewności, czy firma rzeczywiście doradza w jego najlepszym interesie, czy jedynie dąży do uproszczenia implementacji swojego rozwiązania. Ryzyko rośnie, gdy niewiele innych firm doradczych zna dane narzędzie na tyle dobrze, aby stanowić realną alternatywę lub przynajmniej dostarczyć drugą, niezależną opinię.
Ograniczona elastyczność
Jeśli z jakiegokolwiek powodu firma zdecyduje się na zmianę doradcy, może napotkać trudności w dalszym korzystaniu z dotychczasowego narzędzia, jeśli cały proces został podporządkowany jednemu dostawcy. Warto sprawdzić, czy dany system jest znany innym firmom świadczącym usługi wsparcia ESG. W sytuacjach, gdy producent narzędzia oferuje również pełne wsparcie merytoryczne, klienci często stają przed wyborem „wszystko albo nic”, co sprawia, że narzędzie nie jest dostępne jako samodzielny produkt. W efekcie inne firmy doradcze mogą nie znać jego funkcjonalności, a sam producent traktuje je jako konkurencję zamiast potencjalnych partnerów. Taka strategia ogranicza możliwość szerokiej adaptacji narzędzia na rynku i utrudnia jego integrację z innymi dostawcami usług ESG. W dłuższej perspektywie prowadzi to do braku innowacji i ograniczonej elastyczności użytkowania.
Dodatkowo, należy pamiętać, że narzędzie ESG gromadzi dane historyczne i stanowi pamięć instytucjonalną. Z tej perspektywy niezwykle istotne jest, aby pamięć instytucjonalna organizacji była niezależna zarówno od dostawcy narzędzia, jak i partnera konsultingowego. Oznacza to, że firma powinna mieć pełną kontrolę nad swoimi danymi historycznymi, procesami raportowania i sposobem zarządzania informacjami ESG. Brak takiej niezależności może prowadzić do sytuacji, w której organizacja traci ciągłość raportowania lub zmuszona jest do kosztownej migracji i rekonfiguracji systemów
Brak konkurencyjności
Firmy uzależnione od jednego dostawcy tracą możliwość negocjacji warunków i poszukiwania lepszych rozwiązań. Może to skutkować koniecznością akceptowania niekorzystnych warunków cenowych w przyszłości.
Jak unikać vendor lock-in?
✔ Wybór niezależnych narzędzi i partnerów – Narzędzie ESG powinno być dostępne dla różnych dostawców usług konsultingowych, co umożliwia płynną zmianę partnera merytorycznego.
✔ Unikanie pakietowych ofert – Wybór jednego dostawcy do wszystkiego (narzędzia, usług doradczych, tworzenia raportu) może ograniczyć przyszłe możliwości zmian.
✔ Testowanie niezależnych partnerów – Warto sprawdzić, czy inni dostawcy ESG znają narzędzie, z którego korzysta organizacja.
Wnioski dla firm raportujących
Firmy raportujące ESG powinny unikać sytuacji, w której ich narzędzie do zbierania danych jest właścicielsko powiązane z jednym dostawcą usług konsultingowych. Taka konfiguracja może ograniczać możliwość zmiany partnera lub narzędzia, utrudniać migrację danych oraz prowadzić do wzrostu kosztów w dłuższej perspektywie.
Wybór elastycznego narzędzia i niezależnego wsparcia merytorycznego pozwala firmie na większą kontrolę nad procesem ESG, redukując ryzyko uzależnienia się od jednego dostawcy. Długoterminowo takie podejście zapewnia większą konkurencyjność, elastyczność oraz stabilność raportowania ESG.
Źródło: akademiaesg.pl
Przeczytaj także: MC: rząd przyjął rozporządzenie ws. Instytutu Badawczego IDEAS, jego szefem będzie prof. Piotr Sankowski
Last Updated on 27 lutego, 2025 by Elżbieta Wieleba