Analiza zmian do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji – co zmienia się dla biznesu
Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło w dn. 30 kwietnia projekt nowelizacji ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, który ma kluczowe znaczenie dla wielu sektorów gospodarki. Jego głównym celem jest dostosowanie polskiego prawa do unijnych regulacji wprowadzanych w ramach pakietu „Fit for 55”. Oznacza to rozszerzenie systemu EU ETS (czyli handlu emisjami) o nowe branże, wprowadzenie dodatkowych obowiązków sprawozdawczych oraz aktualizację zasad przyznawania i rozliczania uprawnień do emisji. Najważniejsze zmiany dotyczą ciepłownictwa, lotnictwa, transportu morskiego oraz firm energochłonnych.
Transport międzynarodowy
Zgodnie z projektem, do systemu EU ETS włączony zostanie transport morski. Firmy prowadzące działalność żeglugową będą musiały raportować emisje gazów cieplarnianych (nie tylko CO₂, ale także metanu i podtlenku azotu), prowadzić monitoring rejsów i rozliczać się z emisji na poziomie przedsiębiorstwa. Podobne obowiązki obejmą operatorów lotniczych w ramach nowego mechanizmu CORSIA – to globalny system kompensacji emisji, który zastępuje dotychczasowy model przydzielania darmowych uprawnień. Linie lotnicze będą musiały same wykupić jednostki kompensujące emisje z lotów międzynarodowych, a także dostarczać bardziej szczegółowe dane, w tym informacje o wykorzystaniu paliw alternatywnych.
Kij i marchewka dla przemysłu
Duża zmiana dotyczy też instalacji stacjonarnych, takich jak elektrociepłownie czy zakłady przemysłowe. W nowelizacji przewidziano premię – dodatkowe 30% uprawnień – dla ciepłowni, które spełnią konkretne warunki (np. inwestują w poprawę efektywności energetycznej i zrównoważone źródła ciepła). Z drugiej strony, firmy, które nie wdrożą zaleceń z audytów energetycznych lub nie posiadają planów redukcji emisji, będą miały zmniejszony przydział uprawnień nawet o 20%. W skrócie – kto inwestuje w nowoczesność i efektywność, ten zyskuje więcej.
W ustawie przewidziano także nowe obowiązki administracyjne. Wszystkie podmioty objęte systemem – w tym przedsiębiorstwa żeglugowe – będą musiały posiadać konta w unijnym rejestrze emisji, a jeśli nie mają siedziby w Polsce, będą objęte nadzorem mazowieckiego WIOŚ. Zmieniono też sposób naliczania opłat zastępczych – czyli kar za brak wymaganych uprawnień. Będą one oparte na średniej cenie rynkowej emisji CO₂ powiększonej o 10%, co w praktyce oznacza większą odpowiedzialność finansową za niedopełnienie obowiązków.
Dodatkowo, ustawa wdraża mechanizm CBAM, czyli granicznego podatku węglowego. Dotyczy to firm importujących np. stal, cement czy nawozy z krajów spoza UE. Od 2026 r. uprawnienia do emisji dla tych produktów będą stopniowo ograniczane, a ich producenci zobowiązani do rozliczania się na podobnych zasadach jak przedsiębiorstwa unijne. To ma na celu ochronę europejskiego przemysłu przed tzw. „ucieczką emisji” i nierówną konkurencją.
Więcej środków, nowe zobowiązania
Zmieniono również zasady korzystania z Funduszu Modernizacyjnego – Polska otrzyma dodatkowe środki na finansowanie transformacji energetycznej, ale będzie musiała przeznaczyć 100% wpływów z aukcji uprawnień na cele klimatyczne. Wprowadzone zostaną nowe kategorie projektów priorytetowych, a raportowanie wydatków zostanie ujednolicone.
Podsumowując – nowelizacja znacząco zmienia reguły gry dla wielu sektorów. System ETS staje się bardziej szczelny, wymagający i powiązany z wynikami środowiskowymi. Dla firm oznacza to konieczność dokładniejszego planowania emisji, większego nacisku na raportowanie i inwestycje w technologie niskoemisyjne. Ci, którzy dostosują się szybciej – mogą zyskać. Pozostali muszą liczyć się z wyższymi kosztami i większą presją regulacyjną.
Więcej informacji: https://legislacja.gov.pl/projekt/12396003/katalog/13118087#13118087
Przeczytaj również: Energia słoneczna wyprzedziła węgiel jako źródło energii w UE. Tempo dalszego rozwoju zależy od inwestycji w system i sieć
Źródło informacji: ekovoltis.pl
Last Updated on 20 maja, 2025 by Samir Malki