Cztery różne scenariusze bliskiej przyszłości. Steve Wells – futurysta, główny mówca i dyrektor operacyjny Fast Future
Jaki jest mechanizm działania kryzysu wywołanego pandemią? Jakie są możliwości ograniczenia strat?
Myślę, że warto tu poruszyć dwie kwestie:
- Na poziomie makro wiele krajów początkowo traktowało pandemię jako kryzys zdrowotny. Szybko stał się on jednak kryzysem gospodarczym, ponieważ obostrzenia spowodowały spadek aktywności gospodarczej, a rządy zostały zmuszone do szybkiego rozwijania programów wsparcia społecznego oraz przedsiębiorstw. Rządy zdały sobie sprawę, że nadszedł czas, w którym trzeba podjąć trudne decyzje, aby zrównoważyć problemy zdrowotne, gospodarcze i społeczne.
- Czas pokaże, w jaki sposób straty poniesione podczas kryzysu zostaną zrównoważone przez przyszłe wzrosty. Okres związany z ponownym otwarciem gospodarek będzie miał kluczowe znaczenie w tym procesie, a wiele firm może nie być w stanie go przetrwać, oczywiście biorąc pod uwagę drastycznie niższe przepływy pieniężne.
Które branże gospodarki są najbardziej dotknięte, do których ten kryzys jeszcze dotrze?
Początkowo ciężar ekonomiczny spadł na te części gospodarki, które dotyczą życia towarzyskiego (bary, restauracje), usług osobistych (fryzjerzy) lub podróży i wypoczynku (linie lotnicze, hotele). Podczas gdy niektóre obszary handlu detalicznego (na przykład sklep spożywczy) były w stanie skierować swoją działalność na dostawę do domu oraz usługi typu „kliknij i odbierz”, inne wprowadzały te rozwiązania wolniej lub w ogóle nie były w stanie ich wprowadzić. W Wielkiej Brytanii już wcześniej istniał silny trend w kierunku sprzedaży detalicznej w Internecie, natomiast pandemia spowodowała jeszcze większy rozkwit sprzedaży za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Ten trend prawdopodobnie się utrzyma, dlatego inne firmy również będą musiały zainwestować w zmiany. Aktywność gospodarcza będzie zależeć od powodzenia lub niepowodzenia programów szczepień, biorąc pod uwagę, że przez cały rok 2020 jedynym skutecznym sposobem radzenia sobie z rozprzestrzenianiem się wirusa były środki dystansowania społecznego.
Jaka jest skuteczność pakietów antykryzysowych stosowanych przez państwa?
Nie mogę tak naprawdę komentować czy w innych krajach programy antykryzysowe osiągnęły sukces czy też nie. W Wielkiej Brytanii zależy to od tego, po której stronie politycznego podziału się stoi. Podczas gdy rząd promuje programy urlopów pracowniczych, stypendia oraz pożyczki dla przedsiębiorstw jako jedne z najbardziej hojnych programów na świecie, opozycyjna Partia Pracy (socjalistyczna) chciałaby, aby wydawano na nie więcej publicznych pieniędzy. Pozostaje pytanie, w jaki sposób ostatecznie finansowane będą pakiety dotyczące skutków gospodarczych? Oszczędności? Pożyczki publiczne? Podniesienie podatków? Wzrost gospodarczy po Brexicie? Wszystkie powyższe?
W których częściach świata szkody są największe? Które kraje, biorąc pod uwagę zadłużenie, będę musiały zmierzyć się z bankructwem?
Nie mogę skomentować tego inaczej, niż powiedzieć, że prawdopodobnie biedniejsze kraje będą cierpieć dłużej z powodu słabszych gospodarek, braku dostępu do szczepionek i braku infrastruktury niezbędnej do ich dostarczania. Możliwe, że niektóre z nich zostaną „pozostawione w tyle”, podczas gdy świat się rozwija. Czy te kraje mogą zostać „opuszczone” przez resztę świata i doświadczyć załamania porządku społecznego?
Czy kryzys spowodowany epidemią przyspieszy proces przestawiania się gospodarek na bardziej innowacyjne?
Jest takie angielskie powiedzenie, że „potrzeba jest matką wynalazku”, a to, czego zaczęliśmy być świadkami podczas pandemii, to przyspieszenie szeregu trendów, które już były widoczne, jak np. przyspieszenie rozwoju sprzedaży detalicznej online, popularyzacja pracy w domu i pracy zdalnej, rozwój platform komunikacji i współpracy cyfrowej oraz rozwój technologii automatyzacji, takich jak robotyka, sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe. Ale pandemia rzuciła wyzwanie także międzynarodowym łańcuchom dostaw, co może skutkować rosnącą zależnością od lokalnych źródeł zaopatrzenia w państwach członkowskich UE lub w blokach handlowych. Globalne rozwiązanie kwestii obecnie zmieniających się ograniczeń w podróżowaniu po całym świecie będzie również kluczowe dla ożywienia globalizacji.
Podsumowując, krytycznymi elementami przejścia do wyobrażonej przyszłości jest sposób myślenia i nowe normy przywództwa. Einstein powiedział: „Szaleństwo to ciągłe powtarzanie tego samego i oczekiwanie różnych rezultatów”, co określam jako: „Jeśli zawsze robisz to, co zawsze robiłeś, zawsze dostaniesz tylko to, co dostawałeś zawsze, a świat będzie stał w miejscu”. Dlatego nastawienie na innowacje, które kwestionuje status quo, będzie coraz ważniejsze. W przywództwie niezwykle ważne jest, abyśmy skupili się na umiejętnościach cyfrowych, przewidywaniu i myśleniu scenariuszowym, korzystaniu z cykli ułatwiających eksperymentowanie i uczenie się, przedsiębiorczości, budowaniu tolerancji na niepewność i złożoność, angażowaniu i jasnej komunikacji.
Czy można już dzisiaj ocenić stan gospodarki na świecie? Czy możemy budować wiarygodne scenariusze na 2021 rok?
Scenariusze są dla nas wspaniałym sposobem rozważenia różnych prawdopodobnych i potencjalnych przyszłości. Na przykład możemy sobie wyobrazić cztery różne scenariusze bliskiej przyszłości:
- Gospodarka VIP – gdzie pandemia jest słabo opanowana, ale następuje dynamiczne odbicie gospodarcze.
- Całkowity dostatek – gdzie widzimy eradykację i intensywne odbicie gospodarcze.
- Długie pożegnanie – gdzie pandemia jest słabo opanowana i doświadczamy głębokiego i długotrwałego spowolnienia.
- Bezpieczni, ale głodni – gdzie widzimy wykorzenienie pandemii, ale głęboki i długotrwały kryzys.
Zbadanie podstawowych założeń tych czterech równie wiarygodnych, ale odmiennych przyszłości, pozwala nam rozważyć różne strategie i polityki. Ale co ważniejsze, zachęca nas do rozwijania odporności i elastyczności, abyśmy mogli skutecznie reagować na niepewne sytuacje i destrukcyjne zmiany.
Niektóre branże w obliczu pandemii rozkwitają. Czy będzie to nowy początek dla tych sektorów i sytuacja się utrzyma, czy to jedynie stan chwilowy?
Przepisy wprowadzone przez rządy w celu ochrony ludzi przed wirusem Covid-19 obowiązywały wystarczająco długo, aby umożliwić rozwój nowych nawyków. Myślę, że te zwykłe zmiany zachowań będą bardzo istotne dla nowych modeli biznesowych, które zyskały uznanie w trakcie pandemii. Jeśli wykorzystamy przezorność do zbadania potencjału istniejących i powstających technologii, wówczas dostrzeżemy znaczące możliwości dla nowych firm w przyszłości.
Podczas epidemii firmy zaczęły adaptować się do nowych warunków. Jak wpłynie to na strategie biznesowe, co się zmieni?
Wiele zmian, które widzieliśmy podczas pandemii, było „w trendzie”. Jednak takie rzeczy jak praca zdalna i praca w domu mogą doprowadzić do zamknięcia lub zmniejszenia powierzchni biurowej wielu firm. Ponadto, zmiana nawyków handlu detalicznego w połączeniu z nowymi technologiami (w szczególności sztuczną inteligencją, rozszerzoną i wirtualną rzeczywistością) prawdopodobnie przyniesie zmniejszenie zapotrzebowania na powierzchnię w całym sektorze handlu detalicznego, co może ostatecznie zmienić wygląd i atmosferę naszych centrów miast w przyszłości.
Jakie są prognozy dla brytyjskiej gospodarki na 2021 rok, biorąc po uwagę Brexit, duże obciążenie finansów publicznych, skutki pandemii?
Wiedziałem, że to pytanie w końcu padnie! Nie będąc ekonomistą, waham się czy robić prognozy. Ale na poziomie makro, Wielka Brytania – podobnie jak wiele innych krajów – przyczyni się do odbudowy swojej gospodarki w 2021 roku, zaczynając od konsumpcji krajowej po pandemii. Charakter świata „na krawędzi klifu” po Brexicie, jak sugerowali niektórzy, jest tylko częściowo prawdziwy. Wielka Brytania nie przestanie handlować z UE w scenariuszu „bez porozumienia”. Tak, będą cła i zmiany w procesach, ale handel w Wielkiej Brytanii nie zatrzyma się tak po prostu. Ponadto, Wielka Brytania odniosła pewien sukces zarówno w przenoszeniu warunków wynegocjowanych przez UE umów handlowych do Wielkiej Brytanii, jak i w zawarciu nowych umów handlowych. Żadna z tych rzeczy nie gwarantuje powrotu do poziomów aktywności gospodarczej sprzed Covid-19, ale biorąc pod uwagę, że pożyczki są obecnie stosunkowo tanie, spodziewałbym się połączenia oszczędności, pożyczek publicznych, pewnych podwyżek podatków, a polityka wspierająca wzrost złagodzi przynajmniej część kosztów post-covidowych, po Brexicie.
Last Updated on 12 stycznia, 2021 by Łukasz