PPP w Warszawie. Rozmowa z Grzegorzem Kaczorowskim, Dyrektorem Biura Rozwoju Gospodarczego Urzędu m.st. Warszawy

Jakie są korzyści płynące ze stosowania formuły PPP?

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) – to sposób realizacji zadań publicznych, oparty na wieloletniej umowie określającej podział zadań i ryzyka pomiędzy podmiotem publicznym a partnerem prywatnym.

W przypadku realizacji projektów koncesyjnych, czyli takich, gdzie w późniejszym czasie pojawią się przychody od osób trzecich, PPP może realnie odciążyć budżety samorządu terytorialnego. Środki z innych źródeł niż kasa publiczna, jakie trafiają do budżetu realizowanego projektu, pomniejszają konieczność inwestowania z pieniędzy samorządu. Są to jednak projekty najbardziej ambitne.

W klasycznych projektach PPP, czyli w formule wynagradzania partnera poprzez opłatę za dostępność, rozkładamy wydatek w czasie. Zaczynamy płacić, wtedy kiedy inwestycja jest już gotowa i funkcjonuje. Decydującym wówczas czynnikiem jest rzeczywista efektywność środków publicznych angażowanych w projekt, która jest analizowana przed oraz w trakcie jego realizacji.

Korzystanie z tej formuły, poprzez odkładanie w czasie kosztów inwestycyjnych niesie ze sobą również korzyść w postaci zwiększonej puli projektów, które mogą być w danym czasie prowadzone. Front realizowanych inwestycji może być zatem poszerzony o coś, na co nie byłoby w danym momencie samorządu stać i czego nie mógłby zrealizować.

Kolejna bardzo istotna sprawa, to sam model działania, czyli współpraca międzysektorowa. Korzystanie z know-how i umiejętności partnera to sztuka, którą z perspektywy samorządu warto opanować i równocześnie wytworzyć platformę porozumienia, ponieważ można dzięki niej wiele zyskać ucząc się efektywnej współpracy w warunkach kiedy strony podlegają tym samym czynnikom a jednak mają odmienne uwarunkowania.

Projekty PPP z punktu widzenia sektora prywatnego powinny być projektami rentownymi dającymi rynkowe stopy zwrotu z zainwestowanych środków. Partner prywatny zyskuje okazję do rozwoju biznesu i  wykorzystania swojej wiedzy oraz doświadczenia. Ma też specyficzne know-how dzięki, któremu wie, jak efektywnie i optymalnie wykonać inwestycję  pod kątem jej późniejszego użytkowania. To partner prywatny bierze na siebie ciężar zarządzania inwestycją, w tym ewentualnych remontów, napraw usterek, etc. dlatego zależy mu na optymalizacji projektu przy jednoczesnym zagwarantowaniu jego maksymalnej funkcjonalności oraz rentowności.

Można, więc swobodnie stwierdzić, że na formule PPP zyskuje zarówno sektor publiczny jak i prywatny.

Na postawie jakich kryteriów wybierane są projekty priorytetowe do realizacji w formule PPP?

Władzom Warszawy zależy, aby realizować politykę długofalową, korzystną dla mieszkańców miasta. Priorytetowymi projektami są więc te, które z jednej strony zgodne są ze strategią miasta i zrealizują istotny cel publiczny – ukierunkowane są na mieszkańców i ich potrzeby, a z drugiej strony mają szansę być efektywniej realizowane we współpracy z partnerem prywatnym. Decyzja o tym, jakie projekty będą realizowane w tej formule opiera się na licznych analizach w tym bardzo istotnej analizie efektywności. Sprawy, które są bardzo pilne raczej na tę ścieżkę nie trafią, gdyż proces zamawiania w ramach PPP jest na ogół dłuższy w stosunku do klasycznych zamówień. Sięgamy więc po projekty, które zostały odłożone na później, umożliwiając realizację w jednym czasie większej ilości inwestycji które nie mogą czekać. Oczywiście to nie jest jedyny czynnik. Są bowiem takie projekty dla których PPP jest formułą optymalną z uwagi na możliwość realizacji w ramach jednego przedsięwzięcia bardzo różnorodnych celów co w przypadku tradycyjnych zamówień byłoby niemożliwe. Takim przykładem są projekty rewitalizacyjne. Osobiście jestem wielkim, zwolennikiem realizacji projektów PPP w ramach procesów rewitalizacyjnych, gdzie można m.in. wykorzystać efekt dodany tego, że miasto asygnuje pewne środki w ramach projektów czysto rewitalizacyjnych, czyli można zrobić więcej w ramach tego samego budżetu. Co więcej warto i należy zwrócić uwagę, że wśród celów jakim służy rewitalizacja jest również poprawa potencjału ekonomicznego obszaru rewitalizowanego co świetnie wpisuje się w obszar celów komercyjnych przedsięwzięcia PPP. Innymi słowy – rewitalizacja w PPP daje nam pełniejszą realizację celów publicznych nawet w tym obszarze gdzie realizowane są cele komercyjne przedsięwzięcia, gdyż efektem całości jest zasadnicza zmiana potencjału terenów podlegających rewitalizacji.

Jak obecnie kształtują się kryteria wyboru wykonawcy?

Tutaj odwołam się do podziału, o którym wspomniałem na początku, czyli w przypadku projektów koncesyjnych, cena może nie mieć kluczowego znaczenia lub wręcz żadnego – zdarzają się nawet projekty samofinansujące się. Jest to przypadek, w którym warto koncentrować się na jakości rozwiązań, które są zaoferowane, na zakresie projektu, na zadaniach dodatkowych, które w ramach podziału zadań oferent na siebie przyjmie  itp.

W przypadku projektów z opłatą za dostępność, waga ceny też nie musi być decydująca choć oczywiście nie da się jej pominąć. Od kryterium cenowego nie uciekniemy, ale są duże podstawy do tego, by twierdzić, że nie muszą być one decydujące. Przykładowo, na początku kwietnia rozpoczęliśmy postępowanie na wybór partnera budowy pawilonu Emilia, gdzie przede wszystkim braliśmy pod uwagę korzyść jakie przynosi projekt dla podmiotowi publicznemu głownie w kontekście efektywność realizacji projektu, w tym skuteczność wykorzystania składników majątkowych czyli majątku publicznego.

Dlaczego partnerstwo publiczno-prywatne cieszy się tak małym zainteresowaniem w Polsce?

Potrzeby inwestycyjne polskich samorządów na przestrzeni wielu ostatnich lat były niebywale pilne, ponieważ nadrabialiśmy dystans, jaki dzielił Polskę od bardziej rozwiniętych gospodarek Europy Zachodniej. Sięgaliśmy więc po środki, które były łatwiejsze do pozyskania, czyli po fundusze unijne. Warszawa była absolutnym liderem, jeżeli chodzi o ilość pozyskanych środków z Unii Europejskiej. Taka była też strategia inwestycyjna – w momencie, kiedy te środki są dostępne należy wykorzystać je jak najlepiej i dążyć do sytuacji jaką mamy obecnie, gdzie polskie miasta nie odbiegają już rozwojem infrastrukturalnym od miast zachodnioeuropejskich. Paradoksalnie więc, to dostępność innego finansowania spowodowała, że projekty PPP jako trudniejsze w przygotowaniu i kontroli nie były realizowane zbyt często. Natomiast już od pewnego czasu można powiedzieć, że PPP „wraca na stół”. Mówi się, że finansowanie unijne będzie się powoli kończyć, zmierzać w innych kierunkach, dlatego wydaje mi się, że teraz jest czas dla samorządów, by poważnie zainteresować się partnerstwem publiczno-prywatnym. Co więcej jak wspomniano już wcześniej są takie projekty, które z uwagi na swój złożony czy innowacyjny charakter są „wymarzonymi” przedmiotami dla PPP i których nie sposób tak kompleksowo ująć w tradycyjnych trybach zamówieniowych. 

Jaki projekt obecnie realizowany w trybie PPP wyróżnia się pod względem jego znaczenia dla miejskiej tkanki stolicy?

Najbardziej znaczącym projektem, który przygotujemy i jesteśmy w trakcie prac koncepcyjno-analitycznych jest projekt zagospodarowania kwartału zabudowy wokół Bazaru Różyckiego na warszawskiej Pradze. Jest to największy projekt, jaki obecnie planujemy realizować w formule PPP, który będzie miał znaczącą wartość dla mieszkańców. Kolejny projekt, który jest niebywale ważny, choć nieco mniej spektakularny niż rewitalizacja sporego obszaru miasta, jak w przypadku wspomnianego wyżej otoczenia Bazaru Różyckiego, to budowa energooszczędnych przedszkoli. Ponadto mniejszym, ale ciekawym projektem jest rewaloryzacja obiektu Hali Gwardii. Podkreślę, że to są projekty realne i jeżeli wszystko dobrze pójdzie, to przedsięwzięcia zostaną ogłoszone w tym roku.

Czy pakietowe PPP jest możliwe?

Pakietowe PPP ma za zadanie zapewnić realizację małych projektów PPP, dla których rynek inwestycyjny nie miałby oferty. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne z perspektywy małego miasta czy gminy gdzie częściej realizowane są niewielkie, pod względem budżetu projekty. Przygotowanie, głównie analityczne, a następnie przeprowadzenie takiego projektu bywa trudne. Równie trudne jest znalezienie partnera zainteresowanego małym projektem skłonnym do udziału w postępowaniu PPP. Połączenie się kilku podmiotów w celu zrealizowania pakietu takich projektów jest więc wyjściem w kierunku inwestorów, którzy są gotowi by w takie PPP wejść. Małym projektom trudno jest się przebić i doprowadzić do momentu, w którym mogłyby zostać zrealizowane. Pakietowe PPP jest więc świetnym pomysłem na to, żeby wyjść z impasu i w takim pakiecie uzyskać skalę, która zainteresuje instytucje finansowe oraz inwestora mającego doświadczenie w przeprowadzeniu projektu w tej formule.

Last Updated on 14 stycznia, 2021 by Karolina Ampulska