Sektorowe rozwiązania antyfraudowe. Rozmowa z Bartoszem Wójcickim – Dyrektorem Biura Usług Antyfraudowych, BIK SA

Trwa pogoń za technologią, która wyprzedzi złodziei. Pytanie, jak być liderem tego wyścigu?

W zakresie przeciwdziałania nadużyciom nie powinniśmy mówić o współzawodnictwie. Przede wszystkim należy postawić na współpracę i to współpracę bardzo szeroką – pomiędzy wszystkimi instytucjami oferującymi różne formy finansowania. Liderem wyścigu nie powinna być zatem pojedyncza instytucja, ale cały sektor. Wiąże się to z powielaniem schematów przez przestępców. Jeżeli przeprowadzą skuteczny atak na jedną instytucję, powielą go w kolejnej. Stąd wymiana informacji o nadużyciach ma fundamentalne znaczenie w zapobieganiu wyłudzeniom, m.in. produktów kredytowych czy leasingowych.

Czy wobec tego mówimy o rozwiązaniach sektorowych?

Dokładnie tak. Biuro Informacji Kredytowej S.A. zostało powołane właśnie w celu zapewnienia ochrony sektorowej. Początkowo system wymiany informacji rozumiany był jako ochrona sektora bankowego przed nadmiernym ryzykiem kredytowym, a od kilku lat, mocno powiązana jest także z ochroną przed nadmiernym ryzykiem operacyjnym związanym z wyłudzeniami. Widząc skalę wyłudzeń oraz bazując na doświadczeniach z rynków finansowych innych krajów, wspólnie z bankami postanowiliśmy zbudować w BIK Platformę Antyfraudową. Z założenia system opiera się na ścisłej współpracy instytucji finansowych w celu zwalczania fraudów kredytowych i pozwala chronić szeroko rozumianych kredytodawców przed wyłudzeniami. Z rozwiązania mogą skorzystać i wymieniać się informacjami podmioty wymienione w artykule 106 Prawa bankowego – tj. banki, Skoki, firmy pożyczkowe i firmy leasingowe. Praktyka i zdobyte nasze doświadczenie pozwoliły zbudować równoległe rozwiązanie dla firm faktoringowych. Mogą one w ramach udostępnionej im Platformy, wymieniać się informacjami i podejrzanymi zdarzeniami na razie pomiędzy sobą, co też stanowi dużą wartość dodaną w zakresie przeciwdziałania nadużyciom w tym sektorze firm.

Wróćmy do bezpieczeństwa sektora bankowego i Platformy Antyfraudowej BIK-u. Na czym polega innowacyjność tego rozwiązania, na czym polega zaawansowanie tej technologii?

Platforma Antyfraudowa BIK to działające w trybie online narzędzie, które zabezpiecza systemowo procesy kredytowe. Kompleksowe algorytmy Platformy, powiązane z największą w Polsce bazą danych, która liczy ponad 8 mln kompletnych wniosków, wyszukują ryzykowne powiązania. Tego typu rozwiązanie znacząco wpływa na skuteczność i wykrywalność przypadków nadużyć w procesach kredytowych klientów. Platforma poprzez analizę wniosków i danych aplikacyjnych, „krzyżując” powiązania z różnych banków będących w systemie, wykrywa niespójności, niekonsekwencje, oraz wskazuje przypadki podwyższonego ryzyka operacyjnego i umożliwia ich dalszą analizę.

Platformę Antyfraudową BIK charakteryzuje innowacyjne podejście, rozumiane jako współdzielenie informacji o nadużyciach pomiędzy wszystkimi uczestnikami systemu, co ma istotne znaczenie dla skutecznej ochrony przed nadużyciami. Prewencyjny charakter systemu wzrasta m.in. dzięki wzajemnemu ostrzeganiu się jego uczestników o podejrzanych przypadkach, niosących ze sobą ryzyko nadużycia. Współpraca jest zatem kluczem do sukcesu w walce z ograniczeniem strat zarówno po stronie klienta, instytucji, jak i wzmocnienia ochrony sektorowej.

BIK kojarzy się głównie z kredytami dla osób fizycznych czy wspominana Platforma Antyfraudowa obejmuje tylko ten obszar?

Platforma Antyfraudowa została uruchomiona w 2017 r. w obszarze przeciwdziałania nadużyciom powiązanym z wnioskami kredytowymi osób fizycznych. Wdrożenie produkcyjne pierwszych banków potwierdziło jej skuteczność, więc naturalną koleją rzeczy było przygotowanie i skonfigurowanie Platformy także w celu ochrony przez wyłudzeniami produktów kredytowych w obszarze przedsiębiorstw. Rozszerzyliśmy zakres jej działania o produkty oferowane przez firmy leasingowe, co okazało się strzałem w dziesiątkę. Obecnie Platforma Antyfraudowa swoim zakresem obejmuje ochroną praktycznie wszelkie formy finansowania zarówno osób fizycznych, jak również przedsiębiorstwa. A liczba jej uczestników cały czas się powiększa – każdy nowy uczestnik Platformy zwiększa jej skuteczność.

A skoro o skuteczności mowa – może Pan przybliżyć to w konkretnych liczbach?

Oczywiście – w obszarze przeciwdziałania nadużyciom związanymi z produktami kredytowymi osób fizycznych, od początku działania, czyli od 2017 r., Platforma Antyfraudowa pozwoliła zaoszczędzić ponad 322 mln złotych. Co więcej, w „młodszym”, poprodukcyjnie uruchomionym w czerwcu 2020 r. obszarze przeciwdziałania nadużyciom związanymi z produktami dla firm, sektor bankowy uniknął straty ponad 6 mln zł. Wszystko, jak podkreślam, dzięki współpracy uczestników i dzieleniu się informacjami w ramach Platformy. Jest to olbrzymi nasz wspólny sukces.

Co jest kluczowe w pogodni za fraudsterami?  

Ciągły rozwój i doskonalenie systemów detekcji nadużyć. Przestępcy też się rozwijają, korzystając z nowinek technologicznych, wymyślają nowe metody ataków. Zadaniem BIK jest proponowanie takich rozwiązań, które im ten proceder maksymalnie utrudnią. Na względzie też trzeba mieć klientów, którym nie można utrudnić dostępu do poszczególnych usług. To sztuka, by tworząc system antyfraudowy, zachować równowagę pomiędzy wykrywaniem nadużyć, kosztami utrzymaniowymi, a także komfortem klienta końcowego.

W BIK mamy obraz całego sektora, więc możemy tak dobierać parametry działania systemów, żeby maksymalizować wykrywanie nadużyć na wczesnym etapie, to jest przed udzieleniem zobowiązania.  Nie bez znaczenia jest także rozwój nowych usług, które chronią poszczególne kanały w instytucjach finansowych. Kompleksowa ochrona przed wyłudzeniami nie dotyczy tylko produktów kredytowych, ale również obszaru transakcji, zwłaszcza transakcji zlecanych w kanałach online. Dostrzegając zagrożenia, jakie mnożą się w przestrzeni internetowej, a także rozwijając wachlarz usług antyfraudowych, BIK przygotował kolejne, poza wspominaną wcześniej Platformą Antyfraudową rozwiązanie – Platformę Cyber Fraud Detection (CFD). Platforma Cyber Fraud Detection jest kompleksowym, wysokowydajnym narzędziem umożliwiającym ochronę kanału online i efektywną wymianę danych pomiędzy uczestnikami o skompromitowanych urządzeniach, z których dokonano próby ataku na dany podmiot. Zawiera w sobie narzędzia umożliwiające przeprowadzanie postępowania wyjaśniającego, powiązanego z urządzeniem czy też danymi transakcji. System pozwala na wykrycie niepożądanej sytuacji, w której przestępca wszedł w posiadanie poprawnego loginu i hasła użytkownika systemu i próbuje dokonać transakcji fraudowej. Obecnie w BIK trwają prace nad systemem sektorowej biometrii behawioralnej, aby jeszcze lepiej móc wykrywać przypadki podszywania się pod realnych klientów w kanałach online.

Jednym słowem, warto dopingować BIK-owi, by coraz więcej instytucji czerpało korzyści z Waszych rozwiązań platformowych…

Każdy podmiot przystępujący do usług antyfraudowych BIK zwiększa ochronę całego sektora. Podkreślam to, bo na tym opiera się istota czy wręcz filozofia naszych rozwiązań. Korzyści z uczestnictwa czerpie pojedyncza instytucja i jej klienci. Poszczególny wkład procentuje na rzecz całego sektora, wnosząc do rozwiązań zarówno dane o zidentyfikowanych przypadkach nadużyć, jak i informacje o nowych mechanizmach przestępczych, przed którymi musimy chronić sektor. Jest to ustawiczna, ale bardzo ciekawa praca. Dla mnie największą satysfakcją są widoczne efekty – zwiększające się cyferki w zaoszczędzonych dla sektora kwotach. 

Bartosz Wójcicki

Absolwent Politechniki Warszawskiej, Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych. Od początku swojej pracy zawodowej związany był z szeroko rozumianym obszarem bezpieczeństwa. Od 2008 r., w sektorze finansowym, w obszarze przeciwdziałania przestępstwom dokonywanym na szkodę banków. Kierował departamentem odpowiedzialnym za zarządzanie ryzkiem operacyjnym, w tym prewencję przestępstw, ryzykiem compliance oraz AML. Posiada doświadczenie związane z ochroną danych osobowych oraz ochroną osób i mienia. Od 2014 r. rozwija portfolio produktów antyfraudowych oferowanych przez Biuro Informacji Kredytowej, mających na celu ochronę sektora finansowego (banki, firmy leasingowe, firmy pożyczkowe) przed wyłudzeniami. Jest współtwórcą Platformy Antyfraudowej BIK. 

W 2017 r. objął funkcję dyrektoraBiura Usług Antyfraudowych, które odpowiada za rozwój produktów antyfraudowych dla sektora bankowego i pozabankowego.

Last Updated on 27 maja, 2021 by Karolina Ampulska