Czy Black Friday może być ekologiczny?
Zbliża się Black Friday – coroczne święto zakupów, które kusi miliony konsumentów wielkimi promocjami. Jednak za chwilową satysfakcję z okazyjnych zakupów środowisko naturalne ponosi wysoką cenę.
Black Friday na stałe wpisał się w kalendarz zakupowy Polaków. Święto przypada na ostatni piątek listopada, kiedy sklepy oferują ogromne obniżki cen. Tradycja ta pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, gdzie piątek po Dniu Dziękczynienia symbolizuje początek świątecznego sezonu zakupowego. W 2023 r. amerykańscy konsumenci wydali online aż 9,8 mld USD podczas Black Friday, co uczyniło go drugim największym dniem zakupów online w okresie od października do grudnia zeszłego roku – to jeden z wniosków płynących z badania Adobe.
W Polsce Black Friday cieszy się olbrzymią popularnością – aż 52 proc. ankietowanych planuje dokonać zakupów tego dnia, a kolejne 38 proc. uzależnia swoją decyzję od dostępnych ofert, jak wynika z badania SMSAPI. Dodatkowo 72 proc. respondentów ma wcześniej już wstępnie upatrzone produkty, co potwierdza, jak ważnym wydarzeniem handlowym jest ten dzień dla wielu konsumentów.
Black Friday – czy naprawdę się opłaca?
Black Friday kusi klientów okazjami, skłaniając ich do zakupów, które często nie są im potrzebne. Napędza to masową produkcję, co wiąże się z wysokim zużyciem surowców naturalnych i emisją zanieczyszczeń. Konsumenci często traktują najtańszą odzież niemal jak jednorazową – zdarza się, że wyrzucają ją już po zaledwie siedmiu założeniach, wynika z raportu przygotowanego przez McKinsey. To oznacza, że każdego roku na świecie konsumenci tracą do 460 mld USD, wyrzucając ubrania, które mogłyby im nadal służyć. Każdy Europejczyk kupuje średnio 26 kg ubrań rocznie, z czego około 11 kg wyrzuca. Tylko część z tych ubrań trafia do obiegu wtórnego lub recyklingu. Szacuje się, że na każde pięć wyprodukowanych ubrań trzy kończą na wysypiskach lub w spalarni. Koszt nadprodukcji ponoszą wszyscy, bo cena ubrania zawiera również ukryte koszty ekonomiczne, ekologiczne i często odroczone w czasie. Patrząc na cały cykl życia ubrania, okazuje się, że płacimy za nie wielokrotnie. Co to oznacza w praktyce? Zgodnie z regulacjami, odzież należy umieszczać w pojemnikach na odpady zmieszane, które są droższe w obsłudze niż odpady poddane segregacji – cena za tonę w 2023 r. sięga nawet 1000 zł. Warto też pamiętać o ukrytych kosztach finansowych związanych z produkcją. Większość ubrań powstaje z bawełny lub włókien poliestrowych, a produkcja bawełny pochłania olbrzymie ilości wody – potrzeba od 2 do 7 tys. litrów na kilogram surowca. Tymczasem jest ona produkowana głównie w regionach, gdzie często brakuje wody, co wiąże się z dodatkowymi wydatkami.
Ciemna strona zakupów elektroniki
Po ubraniach, drugą najpopularniejszą kategorią zakupów podczas Black Friday w Polsce są produkty RTV i drobna elektronika. 51,7 proc. ankietowanych planuje zakupy w tej kategorii, jak wynika z badania Biostat przeprowadzonego przez SMSAPI.
Smartfony, laptopy, tablety i inne urządzenia elektroniczne są chętnie kupowane, ale szybko się starzeją. W efekcie generowane są ogromne ilości elektrośmieci – w Polsce rocznie zbiera się średnio 11,24 kg elektronicznych odpadów na mieszkańca, co nieznacznie przekracza unijną średnią wynoszącą 11 kg na osobę. Ilości sprzętu elektrycznego i elektronicznego wprowadzonych na rynek UE wzrosła z 7,6 mln ton w 2012 r. do 13,5 mln ton w 2021 r., co pokazuje skalę problemu (dane Eurostat).
Kupujemy i żałujemy
Podczas zeszłorocznego Black Friday Polacy chętnie korzystali z zakupów online – aż 53 proc. badanych wskazało tę formę zakupów w badaniu przeprowadzonym przez Stratego & PwC. Niestety aż 52 proc. konsumentów żałuje dokonanych zakupów. W rezultacie liczba zwrotów produktów po weekendzie z Black Friday wzrosła o 143 proc., jak wynika z badania Finder. Co to oznacza? Ogromne ilości zwracanych produktów, których obsługa i transport wiążą się z wysokimi kosztami środowiskowymi – zwroty mogą generować nawet o 30 proc. większe emisje niż początkowa dostawa. W przypadku zwrotów produkty muszą zostać przetransportowane do magazynów, często wymagają ponownego zapakowania lub odświeżenia, co zwiększa zużycie energii i emisję dwutlenku węgla.
Odpowiedzialne zakupy
Koniec listopada to dobry moment na zakupy w okazyjnych cenach. Zakupowy weekend rozpoczyna się od Black Friday, a kończy na Cyber Monday, czyli święcie obniżek w sklepach internetowych. Wiele ofert online bywa bardziej atrakcyjnych od tych w sklepach stacjonarnych, jednak świadomi konsumenci coraz częściej wybierają produkty zwracając uwagę na aspekty środowiskowe związane z zakupami. Badania, takie jak ,,Sustainability and the Consumer 2021″ przeprowadzone przez Drapers we współpracy z Smurfit Kappa, pokazują, że jedna trzecia ankietowanych rezygnuje z zakupów w sklepach, które nie oferują rozwiązań przyjaznych środowisku. Ponad 50 proc. klientów jest gotowych zapłacić więcej za ekologiczne opakowanie i dostawę. Takie podejście w szczególności wyróżnia młode pokolenie – ponad 51 proc. kobiet i 37 proc. mężczyzn z tej grupy wiekowej uważa spełnianie wymogów ekologicznych za kluczową cechę produktu według raportu Mediahub „Generacja Z – Rzeczywistość młodych w kontrze do utrwalonych stereotypów”.
Jak kupować bardziej świadomie?
Przede wszystkim unikać impulsywnych zakupów – warto wcześniej zaplanować listę potrzebnych rzeczy i konsekwentnie się jej trzymać. Przy wyborze produktów warto zwracać uwagę na ich pochodzenie – lokalne i sezonowe produkty są często bardziej przyjazne dla planety. Warto również dokładnie sprawdzić, z czego wykonane są ubrania i obuwie – lepiej postawić na bawełnę organiczną, tencel (lyocell), len, econyl czy buty z podeszwą z naturalnego kauczuku lub ekoskóry. Dodatkowo warto zwracać uwagę czy produkty posiadają ekocertyfikaty, które potwierdzają zrównoważone praktyki producentów.
Anna Druba-Ziętek
Źródło: akademiaesg.pl
Przeczytaj także: Konsumenci zdecydowali, które sklepy w Polsce są najbardziej prospołeczne
Last Updated on 22 listopada, 2024 by Elżbieta Wieleba