Raport OPI PIB: w UE wciąż za mało działań na rzecz równości płci w nauce
Mimo politycznych deklaracji w Unii Europejskiej brakuje systematycznego wdrażania i monitorowania działań na rzecz równości płci w nauce. To wniosek z danych Ośrodka Przetwarzania Informacji (OPI PIB), opublikowanych w ramach projektu GENDERACTIONplus.
Jak przypomniano w komunikacie OPI PIB przesłanym we wtorek PAP, równość płci od ponad dekady pozostaje jednym z priorytetów Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA). W 2021 roku państwa członkowskie i kraje stowarzyszone potwierdziły swoje zaangażowanie, podpisując Deklarację z Lublany. Wyznaczyła ona nowe kierunki rozwoju w tym obszarze.
Na mocy działania ERA 5 kraje zobowiązały się do podejmowania konkretnych inicjatyw w zakresie równości płci w nauce. Do paktu przystąpiły 22 państwa członkowskie Unii Europejskiej (w tym Polska) oraz trzy kraje stowarzyszone. Z analizy OPI PIB wynikło, że tylko ok. połowa z tych państw przygotowała krajowe strategie lub plany działań.
„Autorzy raportu (…) podkreślają, że dobrowolne zobowiązania polityczne powinny zostać uzupełnione obowiązkowym systemem monitorowania oraz pogłębionym dialogiem politycznym na poziomie europejskim” – powiedziała dr Anna Knapińska z OPI PIB cytowana w komunikacie.
Priorytety Europejskiej Przestrzeni Badawczej
Z raportu wynika, że większość przyjętych w ERA 5 celów nie ma charakteru mierzalnego i nie jest określona w czasie. Niewiele państw realizuje też działania dotyczące przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć czy wspierania zrównoważonych karier.
„Aby zapewnić postępy dotyczące równości płci w europejskiej nauce i innowacjach, potrzebujemy nie tylko deklaracji, ale także konkretnych działań i spójnych strategii” – dodała dr Knapińska.
Dane z dashboardu (czyli strony z wizualizacją poszczególnych danych) OPI PIB, wskazują na realne bariery w awansie kobiet. Informacje bazują na raporcie She Figures 2024. Chociaż średni indeks szklanego sufitu (GCI) w Europie stopniowo się podnosi, to jednak daleko jeszcze do równości. W UE na razie wartość tego indeksu wynosi 1,40. Wartość 1,0 oznacza pełną równość szans w dostępie do najwyższych stanowisk akademickich. Im wyższa wartość – tym trudniej kobietom awansować.
Polska w ogonie rankingu
Polska posiada indeks GCI na poziomie 1,61. Znalazła się wśród krajów z największymi przeszkodami dla naukowczyń, obok Cypru (2,54), Węgier (1,86) i Portugalii (1,74). Problem jest wyraźniejszy w naukach ścisłych i technicznych (STEM). Średni wskaźnik GCI wynosi tam 1,45, ale dla Polski jest to 1,79. Wyższe bariery odnotowano tylko w Finlandii (2,00) i Danii (1,86).
Nowe dane Eurostatu pokazują również, że choć kobiety stanowią w UE średnio 34 proc. studentów kierunków STEM, to w inżynierii oraz technologiach informacyjno-komunikacyjnych (ICT) ich udział spada do około 20 proc., co jest wynikiem zbliżonym do polskiego.
Dashboard OPI PIB wskazuje także na starzenie się polskiej kadry. „W Polsce ponad 75 proc. profesorów, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, ma 55 lat lub więcej” – wskazała dr Knapińska.
Interaktywny dashboard został opracowany w ramach projektu GENDERACTIONplus, finansowanego z programu Horyzont Europa.
Przeczytaj także: Sankowski: na uczelniach obserwujemy lukę pokoleniową, zwłaszcza w informatyce
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
Last Updated on 30 października, 2025 by Krzysztof Kotlarski