Ziemia na krawędzi rekordu. Świat wkracza w nową erę upałów

Ziemia mierzy się z bezprecedensowym wyzwaniem klimatycznym. Po wyjątkowo trudnym roku 2024, najnowsze prognozy wskazują, że rok 2025 może być jeszcze gorętszy, a temperatury na całym świecie zbliżają się niebezpiecznie blisko do krytycznego progu 1,5 stopnia Celsjusza powyżej średniej z czasów przedprzemysłowych.

Wkraczamy w erę, w której osiągnięcie celu ograniczenia globalnego ocieplenia poniżej 1,5 stopnia Celsjusza „wymyka nam się z rąk”. Ostatnie dane klimatyczne są alarmujące – temperatury utrzymują się na ekstremalnie wysokim poziomie, a rok 2025 może konkurować z rokiem 2024 o miano najgorętszego w historii.

Prognozy nie są optymistyczne

Jak czytamy w artykule Rzeczpospolitej, te pesymistyczne prognozy opierają się na danych zbieranych przez dwa wiodące ośrodki badawcze: unijny Copernicus oraz amerykański Berkeley Earth. Według Copernicusa, ubiegły kwiecień przyniósł kolejne przekroczenie średniego progu 1,5 stopnia Celsjusza, ustalonego przez ONZ-owski Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatycznych (IPCC). Średnia z kwietnia wyniosła 1,58 stopnia Celsjusza powyżej poziomu przedprzemysłowego. Był to już 21. miesiąc w ostatnich 24, w którym ten krytyczny punkt został przekroczony. Berkeley Earth ocenia, że planeta zmieściła się tuż pod progiem, na poziomie 1,49 stopnia Celsjusza powyżej progu IPCC. Co więcej, na 4 proc. powierzchni Ziemi padły rekordy wszech czasów.

Rok 2024 był przełomowy, ponieważ po raz pierwszy zanotowano cały rok kalendarzowy z poziomem temperatury powyżej progu IPCC wynoszącego 1,5 stopnia Celsjusza. To oznaczało „permanentny ciąg rekordów”, zaskakując naukowców skalą i charakterem warunków atmosferycznych. Prognozy Berkeley Earth wskazują, że prawdopodobieństwo, iż rok 2025 będzie najgorętszy w historii pomiarów wynosi 18 proc., natomiast szanse na to, że będzie drugim rekordowym rokiem po 2024, są znacznie wyższe i wynoszą 47 proc. Niestety, równie duże są szanse, że 2025 będzie drugim rokiem ze średnią powyżej symbolicznego 1,5 stopnia Celsjusza.

Jak wygląda sytuacja na świecie?

W tym samym czasie, gdy w Polsce temperatury pozostają umiarkowane, inne regiony świata zmagają się z ekstremalnymi upałami. Wielka Brytania i Irlandia doświadczyły najcieplejszej pierwszej połowy maja w historii, a tamtejsze media zapowiadają temperatury typowe dla Hiszpanii.

W Teksasie wiosenna fala upałów przyniosła temperatury sięgające 38 stopni Celsjusza, dorównując letnim rekordom. Amerykańska Narodowa Służba Pogodowa wydała ostrzeżenia o zagrożeniu dla życia i zdrowia. Naukowcy porównują obecną sytuację w Teksasie do kalifornijskiej Doliny Śmierci, jednego z najgorętszych miejsc na Ziemi.

Rekordowe upały dotykają również Izrael, gdzie Tel Awiw i Jerozolima odnotowały 38 stopni Celsjusza, Beer Szewa 40 stopni, a Bet Sze’an na północy kraju 45 stopni Celsjusza. W Ejlacie na południu temperatura wzrosła do 46,5 stopnia. W okolicach Jerozolimy strażacy walczą z pożarami lasów, które wybuchły wskutek największej fali upałów od czterdziestu lat.

Wkraczamy w „Age of Overshoot” – erę „przestrzelenia” lub „rozminięcia się”. Termin ten odnosi się zarówno do przekroczenia klimatycznego progu 1,5 stopnia Celsjusza z Porozumień Paryskich, jak i do zanikania gatunków roślin i zwierząt, które nie przetrwają w nowych warunkach temperaturowych.

Zmiany będą nieodwracalne

Wzrost globalnych temperatur stanowi krytyczne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego i integralności ekosystemów. Przekroczenie pewnych progów termicznych znacząco zwiększa ryzyko dla zdrowia i życia człowieka. Analogicznie, ekstremalne temperatury zakłócają naturalne procesy w świecie zwierząt. Przykładem są żółwie, u których temperatura piasku w miejscach lęgowych determinuje płeć potomstwa – powyżej 31 stopni Celsjusza dominują samice, a poniżej 28 stopni Celsjusza rodzą się niemal wyłącznie samce. Narastające anomalie klimatyczne prowadzą do nieodwracalnych zmian w długoterminowej perspektywie.

Przeczytaj również: Naukowcy: państwa są „ekologiczne” dzięki przesuwaniu emisji poza własne granice

Źródło informacji: akademiaesg.pl

Last Updated on 22 maja, 2025 by Samir Malki