Ciepło bez węgla: jak Dalkia Polska wspiera transformację energetyczną polskich przedsiębiorstw. Marek Zdanowicz, Prezes zarządu Dalkii Polska Solutions
Jak polski przemysł i ciepłownictwo radzą sobie z transformacją i odejściem od węgla? Czy zdążą do 2030 roku, podobnie jak Dalkia?
Nasza firma z pewnością sobie poradzi i odejdzie od węgla w swojej działalności ciepłowniczej, ponieważ proces dekarbonizacji rozpoczęliśmy już jakiś czas temu. Planujemy odejście od węgla do 2029 roku. Natomiast w przypadku całego sektora, mniejsze podmioty mogą mieć trudności z osiągnięciem tego celu do końca dekady, o ile nie otrzymają znaczącego wsparcia finansowego.
Duże podmioty, dysponujące większym kapitałem i większymi możliwościami organizacyjnymi lub bazą technologiczną, radzą sobie zdecydowanie lepiej. Wiele firm boryka się z poszukiwaniem źródeł finansowania dla swoich projektów dekarbonizacyjnych, a w Polsce nie ma zbyt wielu programów wspierających finansowo podmioty, które chcą odejść od węgla w produkcji ciepła.
W Dalkii Polska Solutions oferujemy naszym klientom rozwiązania, które umożliwiają przeprowadzenie bezpiecznej transformacji energetycznej, bez ryzyka gwałtownego wzrostu kosztów.
Jaka technologia w największym stopniu będzie w stanie zastąpić węgiel po 2030 roku w sektorze ciepłowniczym?
Po 2030 roku polskie ciepłownictwo w dużej mierze opierać się będzie na produkcji ciepła z gazu w technologii kogeneracji, co potwierdzają aktualne decyzje inwestycyjne największych krajowych spółek energetycznych, jak i wielu operatorów miejskich systemów ciepłowniczych. Kogeneracja pozwala na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i ciepła w tym samym skojarzonym procesie. Dzięki temu rozwiązaniu oszczędzamy paliwo, a co za tym idzie – ograniczamy także emisje. W swoim portfolio Dalkia również posiada kogenerację opartą na gazie.
Oczywiście należy pamiętać, że gaz ziemny to paliwo przejściowe w procesie transformacji energetycznej. Istotne są również inne technologie, które stosujemy w Dalkii Polska Solutions, takie jak pompy ciepła napędzane energią z OZE czy odzysk ciepła – na przykład odpadowego. W Dalkii odzyskujemy ciepło z wód dołowych kopalni, dzięki czemu nie marnujemy energii, znacznie obniżając koszty dla odbiorców naszych usług, jednocześnie redukując emisję CO2.
Należy także inwestować w technologię power-to-heat (P2H). Pozwala ona wykorzystywać nadwyżki produkcji energii elektrycznej z OZE (które w Polsce zdarzają się coraz częściej, przyczyniając się do bardzo niekorzystnych dla rynku ujemnych cen energii) do przekształcania jej w ciepło i magazynowania w postaci ciepła. Problem polega na tym, że brak w Polsce odpowiedniej legislacji promującej rozwój tej technologii.
Wreszcie ważną technologią, która już dekarbonizuje ciepłownictwo, są kotły biomasowe. Biomasa jest uznawana przez UE za odnawialne źródło energii i możemy pozyskiwać ją z wielu odpadów roślinnych.
Jakie są obecnie Pana zdaniem największe wyzwania, które trzeba pokonać, by przemysł odszedł od węgla?
Do największych wyzwań należy rentowność samego przemysłu, który musi mierzyć się z wieloma problemami. Należą do nich m.in. wzrost cen materiałów produkcyjnych, niestabilność światowych rynków finansowych, zaburzenia w łańcuchach dostaw. Inwestycje w nowe źródła ciepła stanowią wówczas dodatkowe obciążenie i ryzyko. Dlatego wspomniany wcześniej model działania Dalkii Polska Solutions, która rozumie trudności klientów i oferuje outsourcing zaopatrzenia w energię, jest tak istotny.
Dodatkowo, przemysł zmaga się dziś z brakiem stabilności cen nośników energii (ropa, gaz) oraz wciąż dyskutowanym statusem biomasy.
Czy odejście od węgla będzie większym wyzwaniem w sektorze ciepłownictwa systemowego, z którego korzystają mieszkańcy polskich miast, czy jednak w sektorze przemysłowym?
Sektor ciepłownictwa systemowego ma większą zdolność do przenoszenia kosztów transformacji na końcowego odbiorcę, co zwiększa jego odporność ekonomiczną. Ponadto ciepłownictwo systemowe może liczyć na wiele form wsparcia – od programów unijnych, po krajowe – co ułatwi mu ten proces. Z kolei przemysł nie ma takich przywilejów. Uważam, że programy wsparcia dla przemysłu są niezbędne, aby mógł sobie poradzić z tym wyzwaniem.
W obecnych warunkach wsparcie oferowane przez Dalkię Polska Solutions stanowi istotne uzupełnienie brakujących mechanizmów finansowania.
Jakie są najlepsze i obecnie najtańsze technologie zdolne zastąpić węgiel w przemyśle, które oferuje Dalkia?
Należy pamiętać, że przemysł korzysta z różnych rodzajów energii, głównie z energii elektrycznej i cieplnej. W przypadku tej pierwszej istnieje już mnóstwo rozwiązań, ponieważ przemysł może budować swoje własne odnawialne źródła energii, jak fotowoltaika czy farmy wiatrowe, a także kupować zieloną energię na rynku poprzez umowy PPA.
Sytuacja komplikuje się w przypadku zapotrzebowania na gorącą wodę i parę, czyli ciepło. Wtedy rozwiązaniem jest wspomniany wcześniej gaz, a w przyszłości biomasa i pompy ciepła. Najtańsze są rozwiązania lokalne, gdy źródła ciepła znajdują się blisko miejsca jego produkcji.
Nasza spółka ciepłownicza, Dalkia Polska Energia, stawia na takie rozwiązania, poprzez m.in. odzysk ciepła z wód dołowych oraz odzysk metanu pokopalnianego, z którego wytwarzamy ciepło. Mamy tu podwójną korzyść, bowiem nie musimy specjalnie sprowadzać paliwa i za nie płacić. Ponadto unikamy emisji metanu, który jest znacznie bardziej ocieplającym atmosferę gazem niż CO2.
Czy koszty zainwestowane w termomodernizację sektora będą się zwracać? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Tak, możemy liczyć na zwrot z inwestycji, ponieważ wszystkie technologie dekarbonizacyjne, w tym oferowane przez Dalkię Polska Solutions, są technologiami stawiającymi na efektywność energetyczną, a więc zmniejszającymi zużycie energii. Jak wiemy, najtańsza energia to ta niezużyta.
Co więcej, nie zapominajmy o unijnym systemie handlu emisjami ETS, który przecież obciąża emisje z energetyki dodatkowymi kosztami. Inwestując w technologie nisko- lub zeroemisyjne redukujemy również koszty związane z emisjami.
Czyli inwestycja w dekarbonizację źródeł ciepła jest opłacalna z biznesowego punktu widzenia?
Zdecydowanie i to na wielu płaszczyznach, nie tylko w wymiarze czysto ekonomicznym. Jeśli klienci wybierają model oferowany przez Dalkię, zdejmują z siebie ryzyka związane z funkcjonowaniem instalacji, bo to Dalkia odpowiada za jej pracę i naprawy. Redukuje się w ten sposób nie tylko emisje CO2, ale również zanieczyszczenie powietrza. Ponadto dekarbonizując źródło ciepła dana firma może się pochwalić, że w swojej działalności dba o środowisko, co pozytywnie wpływa na jej wizerunek. Ma to istotne znaczenie dla kontrahentów (wymogi ESG itp.).
Czy legislacja, programy finansowe UE i polityka rządu pomagają, czy przeszkadzają transformacji polskiego ciepłownictwa i przemysłu?
Choć dostrzegamy liczne pozytywne zmiany, wciąż brakuje spójnej strategii dla całego sektora ciepłownictwa i dekarbonizacji ciepła wykorzystywanego przez przemysł. Wytwarzanie ciepła, w odróżnieniu od energii elektrycznej, ma charakter bardzo lokalny, wobec czego nie można na nie patrzeć z odległej perspektywy. Z tego względu konieczne jest uwzględnienie możliwości wykorzystania lokalnej infrastruktury i zasobów (np. gaz kopalniany na Śląsku).
Potrzeba holistycznego podejścia do energetyki, które zapobiegnie wdrażaniu sprzecznych programów – jak wtedy, gdy jeden promuje kogenerację pracującą na potrzeby sieci ciepłowniczej, a drugi wspiera instalację paneli solarnych na dachu szkoły w tym samym mieście. Liczymy na to, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska wkrótce przedstawi nową strategię dla ciepłownictwa, spójną z nowym Krajowym Planem w dziedzinie Energii i Klimatu, a także zaoferuje przemysłowi pomoc w odejściu od paliw kopalnych, jeśli chodzi o wykorzystywane źródła ciepła.
Marek Zdanowicz – Prawnik i menedżer z wieloletnim doświadczeniem w sektorze energetycznym. Od 2005 roku związany z Grupą Dalkia, gdzie pełnił kluczowe funkcje menedżerskie. Koncentruje się na rozwoju nowoczesnych usług energetycznych i transformacji energetycznej. Od 2021 r. prezes zarządu Dalkia Polska Solutions.
Przeczytaj także: Transformacja energetyczna: Przemysł na nowym kursie. Rozmowa z Jackiem Chodkowskim, dyrektorem generalnym Grupy Dalkia Polska
Last Updated on 12 czerwca, 2025 by Anastazja Lach