Biogazownie – mniej śmieci, więcej energii

Uniezależnienia się od paliw kopalnych jest kluczowym wyzwaniem, przed którym stoi Unią Europejska, w tym Polska. Biogazownie bazujące na przetwarzaniu odpadów organicznych w biogaz i energię, stanowią ważny element tej transformacji, ponieważ oferują stabilne źródło energii, niezależne od warunków atmosferycznych jak w przypadku farm wiatrowych czy fotowoltaicznych. Przyczyniają się także do wspierania gospodarki o obiegu zamkniętym.

W dobie rosnącego zapotrzebowania na energię i dbałości o środowisko, coraz większą uwagę zwraca się na odnawialne źródła energii, które odgrywają coraz większą rolę w walce z kryzysem klimatycznym i rosnącymi cenami surowców. Jednym z obiecujących rozwiązań jest biogaz – ekologiczne paliwo, które można wytwarzać z odpadów organicznych. Jest to mieszanina gazów – głównie metanu oraz dwutlenku węgla, która powstaje w wyniku procesów rozkładu materii organicznej w środowisku beztlenowym. Biogaz jest zaliczany do odnawialnych źródeł energii i może być z powodzeniem wykorzystywany jako paliwo do produkcji ciepła, energii elektrycznej, czy też jako surowiec w przemyśle. Biogazownie to natomiast specjalistyczne instalacje przemysłowe, w których odbywa się produkcja biogazu.

Zalety produkcji biogazu

Biogazownie są przykładem zrównoważonej technologii, która wspiera ochronę środowiska, jednocześnie dostarczając energii i nawozów. Biogazownie mocno wspierają także recykling, ponieważ jako wkład do rozpoczęcia produkcji biogazu wykorzystują odpady, które nie są atrakcyjne dla innych branż. Rozróżniamy trzy główne typy biogazowni:

• rolnicze – wykorzystujące odpady z gospodarstw rolnych (obornik, kiszonki, resztki roślinne);
• komunalne –  przetwarzające odpady organiczne i osady ściekowe z miast;
• przemysłowe – Przetwarzające odpady z zakładów spożywczych (np. odpady mleczarskie, browarniane).

Najważniejszą zaletą biogazu jest  możliwość taniej produkcji energii odnawialnej. Biogaz jest paliwem neutralnym pod względem emisji dwutlenku węgla, co pomaga ograniczyć wpływ człowieka na zmiany klimatu, przy jednoczesnym zwiększeniu możliwości wytworzenia energii. Biogazownie przyczyniają się także do ograniczenia produkcji metanu, ponieważ przetwarzanie obornika pozwala na utylitarne wykorzystanie tego gazu. Dodatkowo, biogazownie pozwalają na bardzo szerokie wykorzystanie odpadów organicznych i zmniejszenie ich ilości, a efektem ubocznym produkcji biogazu jest wytwarzanie nawozów dla rolników. Stanowią one ekologiczną i wartościową formę utylizacji odpadów, a wykorzystane w gospodarstwach rolnych, wzbogacają glebę w azot, fosfor i potas. 

Istotną zaletą  budowy biogazowni są także lokalne korzyści społeczne. Budowa biogazowni przyczynia się do rozwoju rynku pracy, szczególnie na terenach wiejskich i podmiejskich. Zapotrzebowanie na pracowników dotyczy zarówno obsługi i konserwacji instalacji, jak i dostarczania surowców, takich jak biomasa czy odpady organiczne. Dodatkowo, biogazownie mogą dostarczać energię elektryczną i cieplną bezpośrednio do lokalnych gospodarstw domowych lub przedsiębiorstw, zmniejszając ich koszty operacyjne. 

Biogaz kluczem do uzupełnienia miksu energetycznego?

Polska posiada znaczny potencjał w rozwoju sektora biogazu. Szacuje się, że kraj mógłby produkować nawet 8 mld metrów sześciennych biogazu rocznie, dzięki dużej ilości biomasy z rolnictwa, odpadów komunalnych i przemysłowych, Zasoby te pozwalają na rozwój zarówno małych biogazowni rolniczych, jak i większych instalacji przemysłowych. Pod koniec 2022 r. w Polsce działało 378 instalacji biogazowych o łącznej mocy 271,1 MW. Liczba biogazowni zwiększyła się o 111 w porównaniu do 2015 r., a ich moc zainstalowana wzrosła o 66,7 MW, co w obu przypadkach stanowi wzrost o jedną trzecią –  zaznaczają autorzy raportu ,,Biogaz w Polsce 2023” z portalu Teraz Środowisko. Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia dbania o zrównoważony rozwój ekonomiczny obszarów wiejskich, ponieważ budowa biogazowni przekłada się bezpośrednio na możliwość obniżenia kosztów produkcji energii. Dla porównania pod koniec września 2024 r. moc zainstalowana fotowoltaiki w Polsce wyniosła 19 888,7 MW, jednak istotną zaletą biogazu jest jego stabilna produkcja. Biogazownie rolnicze, jako stabilne instalacje OZE, produkują energię bez względu na aktualne uwarunkowania meteorologiczne oraz sytuację zewnętrzną. – Janusz Kowalski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi i pełnomocnik rządu ds. transformacji energetycznej obszarów wiejskich w latach 2022–2023. 

Nie wszystko złoto, co się świeci

Mimo oczywistych zalet produkcji biogazu, istotne jest także zwrócenie uwagi na potencjalne wyzwania, które wiążą się z wprowadzeniem tego źródła energii odnawialnej. Pomimo dużego potencjału, rozwój biogazowni w Polsce napotyka wciąż na liczne bariery m.in.:

• Utrudnione procedury legislacyjne – obecnie stworzenie bardziej przyjaznych procedur administracyjnych i stabilnych ram prawnych to jeden z kluczowych aspektów dalszego rozwoju biogazowni w Polsce, ponieważ brak stabilnej polityki wsparcia dla OZE, skomplikowane procedury administracyjne oraz niepewność co do przyszłych regulacji odstraszają inwestorów;
• Ograniczona akceptacja społeczna – w niektórych lokalizacjach biogazownie napotykają opór społeczności lokalnych, które obawiają się uciążliwości zapachowych i hałasu;
• Ograniczony dostęp do surowców – konkurencja o biomasę z sektorem produkcji biopaliw czy pasz może wpłynąć na dostępność surowców dla biogazowni.

Biogazownie mogą odegrać kluczową rolę w transformacji energetycznej Polski, łącząc korzyści ekologiczne, ekonomiczne i społeczne. Choć sektor ten boryka się z licznymi wyzwaniami, odpowiednie wsparcie regulacyjne i finansowe, a także działania edukacyjne, mogą przyczynić się do jego dynamicznego rozwoju. W perspektywie długoterminowej biogazownie mogą stać się jednym z filarów polskiej gospodarki niskoemisyjnej, wzmacniając bezpieczeństwo energetyczne kraju i wspierając lokalne społeczności.

---

Gabriela Duthel

Źródło: akademiaesg.pl

Przeczytaj także: Unijny system handlu emisjami do zmiany. Po 2030 roku może objąć technologie pochłaniania CO2

Last Updated on 20 grudnia, 2024 by Elżbieta Wieleba